Heima er bezt - 01.07.1963, Blaðsíða 20

kjör hans í byrjun þessarar aldar, en alltaf
hlýtur þó starf sxnalans að vera erilsamt og
því fylgir mikil ábyrgð, því að starfið er
trúnaðarstarf, sem reynir á trúmennsku og
sjálfstæða hugsun. Og kjarklaus smali hlýt-
ur að vera lélegur smali.
Ég gat þess hér að framan, að við Helgi
Hjörvar værum báðir uppaldir á Snæfells-
nesi. Hann átti heima um nokkur ár í Mikla-
holtshreppi, en ég er uppalinn í Kolbeins-
staðahreppi. Nú á tímum má segja, að ekki
sé nema steinsnar á milli bæjanna, sem voru
heimili okkar, eða um hálftíma akstur á bif-
reið, en um aldamótin var þetta langur veg-
ur. Ungt fólk á þeim árum sást varla nema
við sérstök tækifæri, ef þrjátíu til fjörutíu
km voru milli heimilanna.-------
A lognkyrru, hlýju vorkvöldi, þegar ég
var 13 ára gamall, bar góðan gest að garði á
Snorrastöðum. Það var ungur og knálegur
maður, sem kom gangandi frá skólavist á
Hvítárbakka og var á leið heim til sín vestur í Mikla-
holtshrepp, þar sem faðir hans var þá búsettur. Dagur
var að kveldi kominn og var þessum unga manni vel
fagnað og boðin gisting.
Það er ætíð nokkur tilbreyting fyrir unglinga á af-
skekktum sveitaheimilum, þegar næturgest ber að garði,
og ekki var það sízt á þeim tímum, er ferðamenn voru
fágætir, og samgöngur allar ólíkar því, sem þær eru nú.
Ég sagði, að þegar næturgest bæri að garði, væri
það ætíð nokkur tíðindi og tilbreyting fyrir ungling-
ana á bænum, og ekki verður tilbreytingin minni, þeg-
ar gesturinn er fjölfróður og glæsimenni, eins og Helgi
Hjörvar var þá og er enn. Líklega er Helgi Hjörvar
einn af þeim núlifandi íslendingum, sem flestir bera
kennsl á, og hvert barn á Islandi og hver unglingur
kannast við rödd hans í útvarpi, og minnist þess, hve
upplestur hans og framsögn /öll er skýr og glæsileg.---
Þótt gesturinn hefði haft langa dagleið og farið alla
þá leið fótgangandi um vorlangan daginn, sáust engin
þreytumörk á honum. Allt heimafólk safnaðist saman
inni í baðstofunni, og hófust nú viðræður við gestinn.
Það þótti ekki háttprýði á þeim árum, að unglingar á
aldur við mig tækju mikinn þátt í viðræðum við ókunn-
uga gesti, og ekki datt mér í hug að brjóta það lög-
mál háttprýðinnar. Ég tók því lítinn þátt í þessum
viðræðum um kvöldið, en ég hlustaði því betur.
Ég var nýlega 13 ára er þetta gerðist, en gesturinn
var fimm árum eldri, eða 18 ára, fjölfróður, snargáfað-
ur skólagenginn piltur. Ég hafði aldrei neitt i skóla
verið fyrir fermingu, en ég hafði lesið íslendingasög-
urnar flestar, Njólu Björns Gunnlaugssonar, blaðað í
nokkrum ljóðabókum og lesið vikublöðin, sem út komu
og þar á meðal Lögberg og Heimskringlu. Ég hafði því
lítið til brunns að bera, samanborið við þennan gáfaða,
skólagengna pilt. Ég leit því mjög upp til hans.
Allir, sem kynnzt hafa Helga Hjörvar þekkja það,
að skemmtilegri mann í viðræðum er varla hægt að
hitta. Tilsvör hans eru fáguð og hnitmiðuð og hitta í
mark, eins og kúluskot vir riffli hjá æfðum skotmanni.
En þótt Helgi Hjörvar væri aðeins 18 ára þetta um-
rædda vor, þá átti hann þá þegar þessa glæsilegu sam-
talsgáfu og beitti henni af mikilli leikni. Er mér mál-
snilld hans og fagurt málfar enn í minni frá þessu
kvöldi.--------
Að morgni var fagurt vorveður, sólríkt og hlýtt. Leið
ferðamannsins lá frá Snorrastöðum niður að sjó, út
ströndina, eða sjávarbakkana, og yfir hrauntanga Eld-
borgarhrauns og var þá komið að Litla-Hrauni, sem
er næsti bær í vesturátt frá Snorrastöðum. Götuslóð-
inn yfir hraunið er illa hestfær og heitir sérkennilegu
nafni. Er hann nefndur Þrœlindisgata. (Hefur líklega
heitið upphaflega Þrœlendisgata, en breytzt eins og
kvikendis í kvikindis.) Leiðin milli bæjanna er rösk-
lega klukkutíma gangur eða 5—6 km.
Það kom af sjálfu sér, án þess nokkuð væri um það
rætt, að ég fylgdi ferðamanninum úr hlaði. Liðið var
að hádegi, er við lögðum upp, og veður hlýtt og bjart,
— vor í lofti. Leiðin lá um þurrar eyrar og melgötur
niður með Kaldá að sjónum. Við fórum okkur hægt,
tókum strax tal saman, og tími og rúm kom okkur ekld
lengur neitt við. Mér hefur alltaf þótt gaman að ganga
meðfram sjó í fjörunni, því að oft skolar ýmsu á land
með flóðinu, en nú var rekanum lítil athygli veitt. Nóg
voru umræðuefnin og fróðleiksbrunnur samfylgdar-
mannsins ótæmandi. — Við Helgi Hjörvar höfum oft
og mörgum sinnum átt samræður á langri ævi síðan
þennan sólbjarta vordag, en ég er þess fullviss, þrátt
fyrir það að ég hef ætíð metið Helga Hjörvar mikils,
að aldrei hef ég litið upp til hans jafn takmarkalaust og
af fölskvalausri virðingu og aðdáun eins og þennan
244 Heima er bezt