Heima er bezt - 01.04.1967, Side 11

GUNNAR MAGNÚSSON FRÁ REYNISDAL:
REYNISKIRKJA
A ð Reyni í Mýrdal er gamall kirkjustaður, senni-
/ lega allt frá fyrstu kristni á íslandi. Alkunn er
l w. þjóðsagan um kirkjusmiðinn að Reyni, sem
gerði samninginn við huldu-smiðinn um að
smíða kirkjuna, gegn því að bóndi segði honum nafn
hans í þriðju gátu. Og sagan lætur það takast svo að
kirkjusmiðurinn varð af kaupunum, sem átti að vera
sonur bónda, frumvaxta. Slík saga, sem þessi, gefur það
ótvírætt til kynna að kirkjustaðurinn er mjög gamall.
Sagnir eru um það að Reynis-kirkja hafi upphaflega
verið að forna Reyni, sem er allmiklu norðar en kirkj-
an síðar varð. Atti kerling ein að hafa búið að Reyni
en var orðin svo feit og þung að hún gat eigi lengur
komizt til kirkjunnar og átti þá kirkjan að hafa verið
flutt suður að Reyni, þar sem að Reynis-bæir stóðu það
er syðst í túninu neðan vegarins allt þar til að Einar
bóndi Brandsson flutti bæinn norður eftir um 1894
þangað sem að hann stendur enn í dag. En hinn bærinn
Suður Reynirinn fór í eyði.
Þarna suðurfrá stóð Reyniskirkja um aldaraðir .og
þar var kirkjugarðurinn einnig. Reyniskirkja mun
lengst af hafa verið byggð með sama sniði og aðrar
kirkjur í landinu, það er úr torfi og grjóti, eða því
efni, sem um aldaraðir var tiltækilegt á Islandi til húsa-
gerðar á hverjum stað og svo rekaviðurinn þar sem að
hitt efnið þraut. Enda var það svo að kirkjurnar áttu
fjörur víða í kringum landið. Reyniskirkja átti að vísu
ekki fjöru, en einn fimmta hluta í stórreka Reynis-
fjöru. Mun öllum þeim reka, sem í kirkjunnar hlut kom,
hafa verið varið henni til viðhalds og uppbyggingar í
gegnum aldirnar.
Um miðja nítjándu öld, verður breyting á þessu.
Einar Jóhannsson, hreppstjóri í Þórisholti, bvggir þá
kirkjuna upp að nýju og þá úr timbri. Var það allt
niðursagaður rekaviður, sem til kirkjubyggingarinnar
fór. Sú kirkja sem Einar Jóhannsson byggði mun hafa
verið all-myndarlegt hús á þess tíma mælikvarða. En
fljótlega mun sú smíð hafa gengið úr sér þar sem að
eigi voru tök á því að verja húsið sem skyldi fyrir vatni
og vindum, því að í Reynishverfi eru vindar stríðir
og votsamt oft á tíðum. En fyrirkomulagi kirkjunnar
var búið að breyta, í stað grjót og torfveggja var byggt
úr tré, sem hlaut að reynast misjafnlega við hin óblíðu
skilyrði.
Arið 1896 er kirkjan enn byggð upp að nýju og þá
flutt frá Reyni og suður á Eyri niður undan Reynisdal.
Þá voru orðnir breyttir tímar í Mýrdal um húsagerð,
verzlun komin í Vík og gnægð erlends trjáviðar fáan-
legur við hóflegu verði. Þá var og bárujárn komið til
sögunnar. Þetta kirkjuhús varð nú eign safnaðarins, en
áður var kirkjan bænda eign, sem löngum tíðkaðist á
landi hér.
Þessi nýja kirkja, að Reyni, var stórt hús á þeim tíma,
rúmaði á þriðja hundrað manns í sæti. Kirkjusmiður að
því húsi var Samúel Jónsson, faðir Guðjóns húsameist-
ara Samúelssonar. Alla rennismíði vann Finnbogi Ein-
arsson í Presthúsum. Kirkjuhús þetta var hið vandað-
asta á sínum tíma, með sönglofti og sætum á vængja-
lofti. Turn var og á kirkjunni. Efnið í hann var flutt á
seglskipi utanlands frá og öllu skipað upp í Reynis-
höfn á fiskibátum bændanna. Sögðu það gamlir menn í
Reynishverfi þá er ég var að alast þar upp, að það
hefði verið þungur róður að róa timburflotana austan
af Vík og í land í Reynishöfn. En þetta tókst allt sam-
an hjá þeim gömlu eins og annað sem þeir ætluðu sér
að koma í framkvæmd.
í Mýrdal voru fyrrum fjórar kirkjur auk bænahúsa.
Þær voru, Sólheimakirkja, Dyrhólakirkja, Reynisldrkja
og Elöfðabrekkukirkja. Þá voru og prestar tveir, ann-
ar sat á Felli, fyrir útsóknirnar, en hinn að Norður-
Reyniskirkja. Reist 1954—6.
Heima er bezt 123