Heima er bezt - 01.04.1978, Blaðsíða 29

— Við tölum betur saman seinna, Dísa mín, sagði
Ranka. Hún sá að Dísa var þungt hugsandi, aldrei þessu
vant. Já, hugsaði Ranka. Þessi stúlka er ekki eins barnaleg
og hún sýnist. Hún er að hugsa um söguna á bak við
söguna, sem ég sagði henni. í ljós kom seinna, að hún
hafði getið sér rétt til um það.
Þær voru að ganga frá farangri sínum og notuðu tímann
til að spjalla saman, meðan þær voru einar í baðstofunni.
Þær höfðu þekkst lítillega áður en þær réðu sig í vistina í
Hvammi, enda ættaðar úr sömu sveit. En þær ræddust
lítið við fyrr en á leiðinni í nýju vistina og fór vel á með
þeim, þó aldursmunur væri nokkur og þær á margan hátt
ólíkar, en Ranka var rúmum fimm árum eldri.
Ranka var að mestu leyti alin upp hjá frænku sinni og
manni hennar, sem bjuggu stórbúi í næstu sýslu. For-
eldrar hennar höfðu átt við mikla ómegð og fátækt að búa
um það leyti sem þessi frænka hennar bauðst til að taka
hana til sín, þá sjö ára gamla. Henni leiddist þar ætíð, en
hún harkaði af sér og duldi óyndi sitt svo enginn vissi,
hvað henni leið. Seinna sagði hún, að margt kvöldið hefði
hún grátið sig í svefn, svo mjög þráði hún að vera heima
aftur. Hún var látin vinna mikið, kannske meira en hún
þoldi.
Seinna sagði Ranka þó, að hún hefði lært mikið af veru
sinni þarna, sem kom sér vel síðar í lífinu. Hún fór þaðan
um leið og hún gat farið að bjarga sér sjálf, enda ekki um
annað að gera. Eftir þetta var hún stundum heima hjá
foreldrum sínum, en vann annars hér og þar, því hún var
bæði verklagin og rösk til allrar vinnu. Hún lærði fata-
saum og fleiri hannyrðir inni á Eyrarvik og vann jafn-
framt fyrir fæði og húsnæði. Að þessari menntun, þó ekki
væri hún mikil, bjó hún æ síðan. Rannveig var gerðarleg
stúlka í útliti, ekki verulega lagleg, en mjög myndarleg.
Meðalhá, svolítið þybbin, en þó ekki til lýta. Brjóstafögur
og mittisgrönn, hand- og fótsmá. Við hana var eitthvað
sérlega kvenlegt, eða öllu heldur konulegt. Hún var fag-
urljóshærð og björt í andliti og stundum var eins og lýsti
næstum af henni. Augun voru gráblá og augnaráðið
ákveðið, fast og athugult. Að jafnaði var hún frekar al-
varleg, en gat stundum verið gráglettin. Skapið var rnikið.
ef hún þurfti að beita því. Hun lét ekki eiga hjá sér ef því
var að skipta og ef á reyndi var hún hörð sem klettur, en
jafnframt bjó hún yfir mikilli viðkvæmni gagnvart öllu,
sem aumt var og bágstatt, einnig var hún mjög barngóð og
lagin og ráðagóð við að hjálpa sjúkum.
Oft var sagt við Rannveigu, að hún hefði góðar hendur.
Eins og áður segir var hún mjög athugul, tók vel eftir
hlutunum í kring um sig af hvaða tagi sem þeir voru. Það
var eins og hún væri að festa sér hvaðeina í minni, svo vel
að hún gleymdi því aldrei síðan. Að vanda tók hún vel
eftir því sem fyrir augum bar í nýju vistinni. Hún athugaði
heimilisfólkið svo lítið bar á. í rauninni var hún að mynda
sér skoðun um það, gera á því nokkurs konar sálarlega
úttekt. Þessi forvitnigáfa fylgdi henni alla ævi á fleiri
sviðum en þessum. Kannske mátti segja, að hún hafi látið
sér fátt óviðkomandi. í eðli sínu var hún glöggur mann-
þekkjari.
5. KAFLI
í dag átti að borða í gestastofunni, sem svo var nefnd.
Aðkomufólkið voru gestir í dag og farið var með það sem
slíka. Á morgun tæki hinn venjulegi vinnudagur við og
allt, sem honum fylgdi. Þar var helst Dísa sem kveið
svolítið fyrir. Hún var svo lítið húsleg í sér eins og hún
orðaði það.
— Vertu róleg! — hvíslaði Ranka að henni. — Þú
verður ekki lengi að komast upp á lagið. Við skulum bara
sjá.
Þeim var boðið að setjast að stóra borðinu í gestastof-
unni, ásamt öllu heimilisfólkinu. Var búið að framreiða
bæði mikinn og góðan mat af ýmsu tagi. Má segja, að
þarna hafi aðallega verið á borðum það sem nú er kallað
þorramatur og enn þann dag í dag þykir lostæti mikið.
Séra Halldór sat við borðsendann og var hýr í bragði.
Þarna var hann bóndinn og kunni sýnilega vel við sig í því
hlutverki. Kennimaðurinn var eins konar sparihlutverk,
Heima er beil 137