Heima er bezt - 01.04.1978, Blaðsíða 35

Snjólaug Bragadóttir frá Skáldalæk: Lokast inni í lyftu.
Rvík 1977. Örn og Örlygur.
Eins og í fyrri sögum Snjólaugar er atburðarásin hröð og frá-
sögnin fjörleg. Hér eru að vísu ástaræfintýri með í leiknum en
margt gerist fleira, landskjálftar, slysfarir, o.fl. inni við stór-
virkjun einhvers staðar inni í hálendinu, svo að lesandinn
staldrar eðlilega við Sigöldu, þótt hvergi sé hún nefnd. En þó að
meira sé um atburði en í fyrri sögum Snjólaugar, finnst mér hún
gera minna að því að skapa persónur. Lengst kemst hún í því
efni með Otto forstjóra, sem allt í gegn er sjálfum sér sam-
kvæmur, sem einn hinna sí önnum köfnu manna, en gefur sér þó
tíma til að sinna hugðarefnum sínum, og er alltaf mannlegur. En
hvað um það, sagan er eins og hinar fyrri sögur Snjólaugar
ágætur skemmtilestur, þótt ekki sé kafað á djúpmið, enda eru
vinsældir hennar þegar svo miklar, að þeim verður ekki haggað.
Jóhann Hjálmarsson: Frá Umsvölum.
Akranesi 1977. Hörpuútgáfan.
Þetta er sérkennileg ljóðabók. Hún er í rauninni Ijóðsaga, sem
gerist norður á Kópaskeri, en bregður upp ótal myndum og
mannlýsingum, bæði þaðan úr nágrenninu og öðrum stöðum.
jafnvel fjarlægum heimsálfum, þar sem hjónin, sem eru aðal-
sögupersónurnar, hafa lagt leiðir sínar. Allt er þetta órímað, en
þó með sérkennilegri hrynjandi, sem kitlar eyrun meira en títt er
um rímleysuna. Og bókin sækir á hugann, svo að maður tekur
hana aftur. les eina eða tvær myndir og nýtur skáldskaparins. En
ósjálfrátt flýgur mér í hug, hvort hinn ágæti höfundur hefði ekki
gert efninu enn betri skil og skemmtilegri bók, ef hann hefði ort
hana sem Umsvalarímur. Haldið þar hugblænum og mynd-
auðginni en sett allt í rím. sem lesandinn hefði lært og raulað.
Ernir Snorrason: Öttar.
Rvík. 1977. Helgafell.
Höfundurinn hefir dvalist langdvölum erlendis, og segir hér
sögu ungs íslendings, sem er að hverfa heim frá Frakklandi, en
þar hefir höfundur dvalist mest. Sagan er, eins og segir á kápu,
„einhverskonar safn augnablika, sem hlaðast upp án innbyrðis
tengsla“. Hún er skráð í nútímastíl og gefur innlit í rótleysi
æskunnar, sem leitar og leitar án þess að finna. Að því leyti kann
hún að auka skilning á vandamálum æskunnar nú á dögum, því
að naumast þarf að efa, að höf. skrifi eftir eigin reynslu og
kunnugleika á málunum. En æðimargt er það sem sem kemur
oss heimaalningum nýstárlega fyrir sjónir, og ekki fæ ég að því
gert, að fátt var það í sögunni, sem snerti mig, þótt hún sé gerð af
verulegum hagleik.
Már Kristjánsson: Glöpin grimm.
Rvík 1977. Örn og Örlygur.
Skáldsaga, sem gerist í sjávarþorpi, þar sem alvaidur kaupfé-
lagsstjóri ræður ríkjum. Hann er ekki aðeins mesti atvinnurek-
andinn, heldur hefir hann einnig gerst hin menningarlega forsjá
staðarins. Söguhetjan er ungur maður, sem víða hefir flækst, en
lent þarna í þorpinu til að hvílast um stund úr veraldarvolkinu.
Vera má að lýsingarnar af lífinu í þorpinu séu ýktar. einkum þar
sem sagt er frá ástalífinu, en margar manngerðirnar koma
kunnuglega fyrir sjónir, og ljóst er að höfundur hefir næmt auga
fyrir hinu sérkennilega í mannlífinu, og er gæddur nægu skop-
skyni til að draga dár að því, sem miður fer. Undir niðri er þó
býsna hvöss ádeila, t.d. á hina hóflausu dýrkun á einstökum
listamönnum, þótt þeir máli ekki annað en kálgarða og
kartöflugras, og séu í rauninni geðsjúkir, finnur lesandinn þar
margt af listdómum og staðhæfingum menningarvitanna úr
daglega lífinu. Annað mál er svo það, að höfundur hefði getað
unnið efnið betur og vandað meira til máls og orðalags, en slík
hroðvirkni virðist vera tískufyrirbæri. En fróðlegt verður að sjá
næstu sögu höfundar.
Hilmar Jónsson: Undirheimarnir rísa.
Bókmenntaklúbbur Suðurnesja 1977.
Hér hefir höfundur safnað saman nokkrum blaðagreinum, og
hnýtt aftan við þær órímuðum ljóðum. Eins og að venju kemur
Hilmar víða við, reiðir höggin hátt og fylgir þeim eftir með festu.
Hann er í senn skyggn á misfellur þjóðlífsins, það eru kannski
fleiri. en hann er flestum djarfari að segja skoðun sína á því, sem
honum þykir miður fara, og þar er ekkert tæpitungumál. Víða er
komið við. Rithöfunda- og menningarvitaklíkan fær sinn
skammt ómældan, og mun Hilmar eiga þar furðustóran flokk
skoðanabræðra, en hann reiðir einnig vöndinn að dómsmála-
kerfinu, Keflavíkurvelli og ótalmörgu öðru. Menn eins og
Hilmar eru nauðsynlegir, því að fyrr eða síðar opnast augu
manna fyrir því, sem um er rætt, og þeir fagna því, að rótað skuli
upp í fúafeni spillingarinnar. Annars hefir mig stundum furðað
á því, hve hljótt er um skrif Hilmars, það er eins og allir þeir, sem
svipuhögg hans hitta, kjósi heldur að þegja og sleikja sár sín í
kyrrþey en að grípa til varnar, ef vörn er þá til. En fyrr eða síðar
hlýtur þeim að svíða svo, að þeir að minnsta kosti reyni að æpa.
Haltu því áfram Hilmar.
Hallberg Hallmundsson: Neikvæða.
Rvík 1977. Almenna Bókafélagið.
Varla hefði höfundur getað valið bók sinni betra og sannara
nafn en Neikvæða. Hún eröll gegnsýrð af vonleysi. Hvenærsem
eitthvað rofar til endar allt á sama hátt með Neii. En allt um
hinn neikvæða tón. er bókin samt aðlaðandi. Höfundur fær
hugsunum sínum svo viðfelldinn búning. að lesandinn laðast að
þeim, finnur til með höfundinunt og verður ef til vill jafn star-
sýnt á tómið og tilgangsleysið. Ljóðin eru haglega gerð, stutt,
setningar meitlaðar og gömul form og ný oft fléttuð saman af
miklum hagleik, svo að lesandinn er jafnvel í óvissu um, hvort
hann á að kalla Ijóðið rímað eða órímað. Og þótt hið neikvæða
viðhorf sé mér andstætt, og ég vildi raunar kveða brott úr því,
sem skrifað er. þá verður því ekki neitað, að hér er skáldskapur á
ferð, einlægur og ortur út úr hjartanu. Það gefur bókinni gildi.
St. Std.
Heima er bezt 143