Heima er bezt - 01.07.1988, Blaðsíða 14

taka það fram, að ég var umsjónarmaður bekkjarins og sat
því út við glugga, til þess að geta fylgst með loftræsting-
unni. Morguninn eftir var Ingólfur uppi, öldungis ólesinn
og auðvitað sár yfir þessum hrekk meistara. Ég fylgdist
mjög nákvæmlega með framvindu yfirheyrslunnar og
langaði ákaflega mikið til þess að hann kallaði á mig, þar
sem ég hafði ekki treyst fyrirheitinu of vel og hafði þar að
auki áhuga á efninu. Þess vegna tók ég tjaldið frá glugg-
anum og horfði út eins og þar væri eitthvað, sem vekti
athygli mína fremur en námsefnið. Lengi vel gerðist ekkert.
Þá kallar hann allt i einu: „Kröyer, getið þér sagt mér
þetta?“ „Jú, jú,“ ég stóð á fætur og svaraði að bragði.
Stefáni brá nokkuð við þessi óvæntu viðbrögð og mér þótti
satt að segja ekkert að því að láta þennan krók koma á móti
bragði.
XVI
Með séra Matthíasi
Séra Matthías Jochumsson kom oft upp í skóla. Eitt sinn
varð ég þeirrar ánægju aðnjótandi, að drekka með honum
kaffi hjá skólameistarahjónunum; já, við Haraldur heitinn
Jónasson á Völlum í Hólmi í Skagafirði. Hann var um-
sjónarmaður á suðurvistum. Eitt sinn um veturinn í asa-
hláku og suðvestan hvassviðri hafði gamli skáldjöfurinn
verið uppi í skóla lengi dags. Þegar við Haraldur komum
niður um kvöldið til að tilkynna, að allir væru í skólanum,
þá segir Stefán, að séra Matthías sé hjá sér og að hann þori
ekki að sleppa honum einum niður brekkuna. Spyr hann
okkur, hvort við viljum ekki fylgja honum niður að Sigur-
hæðum. Það var auðvitað sjálfsagt og eftir kaffidrykkjuna
leiddum við öldunginn báðir á milli okkar og hann þagnaði
ekki allan tímann, heldur fór bókstaflega á kostum.
Fyndnin rann upp úr honum, svo við Haraldur skemmtum
okkur konunglega. Já, þetta var skemmtun, sem átti við
okkur strákana, en séra Matthías vissi áreiðanlega, hvað
við átti hverju sinni. Hann var snillingur í mannlegum
samskiptum, þar fór saman vit og næm tilfinning fyrir
aðstæðum og viðmælendum. Hann kom oft til Stefáns
skólameistara og Stefáni þótti áreiðanlega mjög vænt um
séra Matthías. Einhvern tíma barst það í tal, að séra Matt-
hías væri mikill matmaður og kynni vel að meta góðan mat.
Stefán sagði okkur þá sögu, að á laugardegi hafi gamli
maðurinn komið til Kristínar tengdadóttur sinnar. Það var
rétt fyrir hádegismatinn og hún býður honum inn og segir:
„Ja, tengdapabbi, ég held þér þyki nú ekki mikið varið í að
borða hjá okkur, því ég er bara með velling og súrt slátur.“
Jú, jú, hann segir ekki mikið í fyrstu, heldur situr og raular
fyrir munni sér eins og honum var tamt. En eftir nokkra
stund stendur hann á fætur og segir: „Kannski ég annars
labbi upp til hans Stefáns skólameistara.“ Þá var karlinn
svo heppinn, að það voru baunir og ket hjá meistara. Já,
Stefáni þótti gaman að segja svona smávegis eftir honum.
Þá man ég eftir, að séra Matthías kom með skólabrag, sem
sunginn var í fyrsta skipti þetta vor. Þegar hann afhenti
kvæðið rauk Stefán á hann og kyssti hann fyrir gjöfina.
Anna Jónína Jóakimsdóltir fyrrum húsfreyja i Svínárnesi, móðir
Jóhanns. Hún var á 93. árinu, þeyar þessi mynd var tekin.
XVII
Guðmundur á Sandi og íhaldið
Annars komu ekki svo margir í heimsókn í skólann. Ég
man eftir Guðmundi Friðjónssyni á Sandi. Þá leit Stefán
inn i bekkinn. Við vorum í tíma hjá séra Jónasi á Hrafna-
gili, annað hvort í sögu eða íslensku. Stefán opnar hurðina
og segir: „Þið eruð boðnir á fyrirlestur hjá Guðmundi á
Sandi í kvöld niðri í Samkomuhúsi.“ Svo lokar hann
hurðinni og fer, en þá segir séra Jónas hægt: „Jæja, piltar
mínir, nú á að fara að setja ykkur inn í stórpólitíkina." Svo
fórum við náttúrlega á fyrirlesturinn og að sjálfsögðu
höfðum við ýmislegt við þann fyrirlestur að athuga. Þótti
okkur skáldið í meira lagi skrítið í tilvitnunum sínum.
Guðmundur var hreinræktaður íhaldsmaður og var nátt-
úrlega að tala um pólitík i þetta sinn. Þá komst hann m.a.
að þeirri niðurstöðu, að það væri líkt með tilurð íhaldsins
og þegar Guð hefði skapað skottið á refinn. Það hefði
skaparinn gert til þess að hann kollhlypi sig ekki. Eins væri
það hliðstætt dæmi í nútímanum, þegar tæknin væri komin
til skjalanna, þá væru lestarvagnarnir tengdir aftan í eim-
reiðina og legðust allir á eitt, þegar þyrfti að hægja ferðina
eða bremsa. Við settumst niður nokkuð margir á eftir, til
þess að skrifa þakkarbréf til Guðmundar fyrir rausnarlegt
boð hans og þá fræðslu, sem hann hefði veitt okkur. Hins
vegar hefði það komið á óvart þetta með skottið á refnum
230 Heimaer bezt