Heima er bezt - 01.07.1988, Blaðsíða 22

Borgargerði. Þar var áður lögferja yfir Fnjóská.
Þegar hér var komið sögu, sneri ég
mér til Sigurbjargar Snæbjarnardótt-
ur frá Ártúni og ætlar hún að skýra
mér frá ýmsum atburðum, sem gerð-
ust eftir að ég fluttist burt úr föður-
garði. Fer hér á eftir frásögn hennar:
„Haustið 1946 fóru fram fjárskipti
vegna mæðiveikivarna í Grýtubakka-
hreppi. Þess vegna var slátrun hafin
með fyrra móti, seinnipartinn í ágúst
og fyrstu dagana í september. Þá fór
að rigna dögum saman, vatnið helltist
úr loftinu dag eftir dag og losaði um
grjót og aur í fjöllunum, skriður féllu á
mörgum bæjum á tún og engjar, stífl-
uðu vatnsból o.fl. f þessum náttúru-
hamförum féll skriða fram af Borgar-
gerðisklöppunum og nyrsta hríslan
slitnaði af rót og hvarf í aurinn.
Sunnan við hana, á klettanefi, var
svolítil reyniviðarhrísla, sem ekki
sakaði og var hún þar enn, þegar ég
flutti burt úr sveitinni.
Utan og neðan við klappirnar voru
skrýtnir bollar eða lautir, sem við
krakkarnir kölluðum „skápa“. Þeir
voru grasi vaxnir og þar óx eyrarrós,
sem var mikið eftirlæti okkar, mjög
falleg. Það var ekki þessi algenga eyr-
arrós, sem vex villt víða hér um sveitir,
heldur var hún stórgerð, talin ensk
tegund, hvernig sem hún hefur komist
þangað. Við snertum þarna hvorki
strá né stein, þegar við fengum að fara
„suður í klappir“, eins og við kölluð-
um það. Við vorum sannfærð um að
allt þetta ætti huldufólkið og gættum
þess vel, að hreyfa ekki við neinu.
En þegar skriðurnar féllu, breyttist
margt þarna. Mikið af túninu í Ártúni
fór undir aur og grjót, því skriðan
rann alla leið niður í Kvísl, en það er
hluti af Fnjóská, sem rann neðan við
túnið okkar. Fleiri skemmdir urðu hjá
okkur í Ártúni, t.d. týndist vatns-
leiðslan, svo þrjár vikur fóru í að leita
uppi endann á henni. f langan tíma
urðum við að sækja vatn út í læk, sem
heitir Gegnislækur og er hann milli
Syðrigrundar og Ártúns. Piltarnir á
heimilinu gengu á skíðum yfir skrið-
una, því ekki var hægt að komast
öðruvísi frá bænum. Vegurinn fór í
sundur á löngum kafla, síminn slitn-
aði og svarðarhraukarnir okkar týnd-
ust í aurflóðinu. Það kom sér illa, því
þá var eldað við svörð og tað, ekkert
rafmagn var þá komið í Grýtubakka-
hrepp.
Þegar þessi ósköp byrjuðu, var
langt liðið á dag og enginn gat hugsað
til þess, að leggjast til hvíldar um
kvöldið, því verið gat að fleiri skriður
rynnu um nóttina og þá ef til vill lent á
bæjarhúsunum. Var það þá tekið til
bragðs, að við öll frá Ártúni og Syðri-
grund fórum út í Lómatjörn og vorum
þar um nóttina. Vatnsflaumurinn
milli Ytri- og Syðrigrunda var svo
ægilegur, að móðir mín, Jóhanna, sem
var orðin gömul kona, óð upp í hné
við að komast yfir og Jón Laxdal,
bóndi í Nesi, bar gamla manninn, Jón
Sigurgeirsson á Syðrigrund, á bakinu
yfir versta lækinn.
Lítið var sofið um nóttina á Lóma-
tjörn, þó allt væri gert fyrir okkur. Við
vorum mjög kvíðafull. Hvernig myndi
verða umhorfs í Ártúni, er við kæm-
um heim?
En það fór betur en á horfðist, því
þegar við sáum heim morguninn eftir,
sögðu synir okkar: „Jú, bærinn
stendur ennþá,“ og allir voru fegnir.
Mikill tími og erfiði fór í að hreinsa
og laga til eftir þessi skriðuföll og á
238 Heimaerbezt