Heima er bezt - 01.07.1995, Blaðsíða 4

Ágætu lesendur.
Eitt þeirra vandamála sem mannkyn jarðar á við að
glíma og búast má við að verði sífellt erfiðara að fást
við, er þess eigin tjölgun.
Mannfjölgunin á jörðinni er gífurleg og verður, eðli
nrálsins samkvæmt, sífellt hraðari og mikilfenglegri með
hverju árinu sem líður.
Mannfjölgunartölur, sem nefndar eru af yfirvöldum al-
þjóðastofnana, eru svo ótrúlegar að það er ekki meira en
svo að maður trúi þeim við fyrstu heyrn.
Eins og við er að búast er þetta vandamál einna erfið-
ast í fjölmennasta ríki heims, Kína. Sagt er að þar fæðist
um 130 milljónir, segi og skrifa 130 milljónir, barna á ári
hverju, eins og staðan er nú. Telja
menn að þar fæðist um 40 börn
að meðaltali á hverri mínútu.
Ibúafjöldi Kínaveldis mun vera
nú um stundir einn milljarður og
tvö hundruð milljónir og má bú-
ast við að þeim fjölgi um 6-700
milljónir til aldamóta þannig að
íbúatala Kína ein og sér verði ná-
lægt 2 milljörðum, þegar að þeim
tímapunkti kemur.
Ef ég man rétt er talið að í heiminum deyi að meðaltali
27 böm á hverri mínútu, svo aukningin er mikil og hröð.
Þarna erum við bara að tala um eitt ríki, það stærsta
reyndar, en mannfjölgun í öðrum ríkjum er einnig geysi-
mikil.
Reyndar þurfum við íslendingar ekki að líta út fyrir
landsteinana til þess að sjá verulega mannfjölgun, þó
kannski svolítið annars konar sé og ekki nándar nærri
eins alvarleg.
Þeir sem búa á höfuðborgarsvæðinu hafa orðið vitni að
ótrúlegri útþenslu og uppbyggingu nýrra íbúðahverfa
þar.
Sjálfsagt er verulegur hluti þeirrar þróunar vegna fólks
sem flyst til höfuðborgarinnar vegna breyttra lífskjara úti
á landi en nefnd hefur líka verið mikil fjölgun fæðinga
sem varð hér á landi á tímabilinu 1960-1965, ef ég man
rétt, en það fólk sem þá fæddist, streymir nú óðum út á
fasteignamarkaðinn.
Svona er fjölgunarlögmálið alls staðar í gangi þó í
mismiklum og misalvarlegum mæli sé.
Stundum hafa stjarnfræðingar, jarðfræðingar og ýmsir
áhugamenn á þessum sviðum haft uppi vangaveltur um
þá hættu sem jarðarkúlunni stafar af halastjörnum og
svífandi loftsteinabjörgum, sem gætu lenl á henni með
ófyrirsjáanlegum afleiðingum. Hafa menn gjarnan vitn-
að til slíkra atburða í fortíðarsögu jarðarinnar og meintar
stórbreytingar sem slíkt hafi valdið í lífríki hennar.
Hafa menn rætt í því sambandi hvarf risaeðlanna af yf-
irborði jarðar, risagíga í Bandaríkjunum og gífurlega
sprengingu í Síberíu í upphafi núverandi aldar, en miklar
líkur eru taldar á að það hafi allt stafað frá árekstrum
risaloftsteina á móður jörð.
í allri þessari loftsteinaumræðu heyrðist þó fyrir
nokkru dálítið merkilegt atriði að mfnu mati frá erlend-
um vísindamanni nokkrum og ágætum. Hann var þeirrar
skoðunar að þótt það væri sjálfsagt fyrir jarðarbúa að
vera vakandi varðandi þessa hugsanlegu hættu utan úr
geimnum, sem stafað gæti að jörðinni og íbúum hennar,
þá væru líkurnar svo hverfandi litlar á árekstri jarðar við
slík fyrirbæri að þær hyrfu í raun í skuggann fyrir þeirri
vá sem stafaði að jörðinni frá
manninum sjálfum, s.s. innan
frá. Nefndi hann í því sambandi
mannfjölgunina fyrst og fremst
og síðan mengun jarðar.
Reyndar má telja þetta nokk-
uð einkennandi fyrir okkur
mannfólkið. Okkur hættir nokk-
uð til að horfa framhjá eigin
gerðum og afleiðingum þeirra
en einblína frekar á og mikla
fyrir okkur aðra þætti, sem hverfandi líkur eru á að valdi
skaða, a.m.k. ef horft er til þeirra þátta sem hér greinir
frá.
Líkja má fjölgun mannkynsins við óstöðvandi upp-
sprettu, sem erfitt er að stöðva eða hafa hemil á. Kfn-
verjar hafa gert ítrekaðar tilraunir til slíks en með tak-
mörkuðum árangri.
Og þá kann að vakna sú spurning hvar þetta endar og
með hvaða hætti, þ.e.a.s. ef þetta endar.
Þrátt fyrir stærð sína og umfang á okkar mælikvarða,
hljóta að vera takmörk fyrir því hversu margt fólk jörðin
hefur pláss fyrir og getur brauðfætt. Ef litið er á þá stað-
reynd eina gætu verið verulegir óvissutímar fram undan
hjá mannkyni voru á komandi öldum.
Ef litið er til dýraríkisins sjáum við ýmsar afleiðingar
offjölgunar á þeim „bæ“ sem enda oftlega með miklu
hruni í viðkomandi stofni, annaðhvort vegna fæðuskorts
eða múgathafna innan hans, sbr. læmingjana t.d.
Erum við þá að horfa til þeirrar framtíðar að maðurinn
tapi yfirburðastöðu sinni í jarðríkinu?
Ekki skal um slíkt fullyrt hér á þessum síðum en ljóst
er þó að ýmsir erfiðleikar eiga eftir að steðja að á kom-
andi áratugum og öld, vegna þeirra róttæku breytinga
sem hljóta að verða vegna hins mikla mannfjölda í tak-
mörkuðu rými og við þverrandi auðlindir.
Framhald á hls. 282
220 Heima er bezt