Atuagagdliutit - 24.10.1996, Page 13

13
Nr. 83 • 1996
GRØNLANDSPOSTEN
T\ BL i ø BM
Mm
Kisser og søsteren Jytte overrasket midt i en hyggestund på »dasset« på en ødegård i Sverige.
INUIT
Atuartartutsinnit nalunngilarput inuit pillugit allaaserisat
ilanngutassatut pitsaasuusartut. Taamaammat aalajanger-
pugut sisamanrigomerit tamaasa inuit ilaqutariilluunniit
oqaluttuarerusutaminnik misigisaqarsimasut pillugit ilan-
ngussisarniarluta. Qujanartumillu Kalaallit Nunaanni
taamaattunik inuppassuaqarpoq. Pisunut - ukiuni nutaani
oqaluttuarisaanermut, isorartussutsinut, innuttaasut katiti-
gaanerinut akerleriinnullu tunngasinnaapput.
Kisser - Kirsten Lauridsen - siiulliupparput. Taanna
toqqarparput, suleqannilu naatsorsuuserisoqarfiutiminni
ukiut 15-inngorlugit nalliuttorsioqqammermata, aamma-
lu Kisser arnaammat quianartoq, atuartartunut qa-
sutitsinavianngitsoq. Aammami oqaloqatigalugu qatsus-
sassaanngilaq. Taamaammat toqqaanerput torrallaaneru-
voq. Apersuineq quiasuffiusoq atuaruk, sisamanngornik-
kullu saqqummersartussani quppemerni ukunani kina tul-
liullugu ilisaritissaneripput siunnersorluta allagaqarit.
Allakkap puua »Inuit«-imik nalunaaqutseruk, sisaman-
ngornermilu tulliuttumi aviisiseqqillutit. Imaassinnaavoq
ilaatikkusutat ilaatinneqartoq.
MENNESKER
Fra vore læsere ved vi, at artikler om mennesker er godt
stof. Derfor har vi bestemt os for hver torsdag at bringe
en historie om et menneske eller en familie, der har ople-
vet noget, de synes er værd at fortælle om. Og der er hel-
digvis mange sådanne emner i Grønland. Det ligger i om-
stændighederne - i den kompakte historie i nyere tid, i de
store afstande, i befolkningssammensætningen og i mod-
sætningerne.
Det første valg faldt på »Kisser« - alias Kirsten Laurit-
sen. Hende har vi valgt, både fordi hun og hendes kom-
pagnon lige har haft 15 års jubilæum med deres bog-
løringsfirma, og fordi Kisser er en skæg pige, som ikke
vil kede læserne. Hun er heller ikke kedelig at snakke
med. Alt i alt er det altså et godt valg. Læs det fornøjelige
interview, og send os gerne en god ide om, hvem vi kan
præsentere på disse sider i de kommende torsdags-
udgaver.
Mærk kuverten »Mennesker«, og køb avisen også
næste torsdag. Det kunne jo være, jeres favorit er med.
Q NUANNERSORSUAQ
eqqissimissutissaqarfiginngisani pillugu oqaluttuarpoq
ngaartumik akimannginnerit.
Akimanerit ilisarisimalissa-
gunikku piginnaanerminnik
takutitseqqaartariaqarput.
18-inik ukiulik aqutsisoq
- Niviarsissamut 18-inut uki-
ulimmut atukkat allanngoria-
taaqaat, Kisser oqaluttuarpoq,
taamanilu inuusuttuararsuul-
luni Atuarfik Samuel Klein-
schmidt-imi eqqiaasunut a-
qutsisuugallarnini eqqaakulu-
lerpaa.
- Issatsiannguaq assammi-
ortaartunut ilisarisimasannut
qaaqqusaavunga, amallu iner-
simasup ilisareriataarpaanga,
Kisser illakululluni oqaluttu-
arpoq. Eqqiaasuugallarama
ASK-imi atuartuusimavoq,
oqaluttuuppaangalu uatulli
ilemissani kissaatigiuarsimal-
lugu. Tulluusimaamermit is-
siavinni allisorujussuusutut
misigivunga killitseqalunga-
lu, aammalu atuartunit nuan-
naartorineqarsimallunga...
Nassuiaappaangali sukangal-
lunga aqutsisinnaanera pissu-
tigalugu taamaakkusulluni.
- Eqqaalerparalu meeqqat
eqqagassanik pequtinillu inip
iluani eqqaaleraangata qanoq
suaartartamerlugit. Taava is-
siavinni taqiimivunga. Eqqar-
saatigeriaruk ilisimanagu qa-
noq iliuuseqartarsimanersu-
gut.
Inuunerali nuannersuinnaa-
simanngilaq. Kisser pølse-
vogn-imi sulinerminit ullurni-
mut ulapittarsimaqaaq. Lis-
beth Lynge Petersen-ilu nam-
minersorlutik »Kisser og Lis-
beth« ingerlataraat, suliffe-
qarfik aallaqqaammut inun-
nut naatsorsuuserinermik ili-
simasaqarpallaanngitsunut i-
kiuuttarlutik. Massakkullu
qujanartumik sullitat amerla-
nerulersimapput.
Naatsorsuutit
paatsiveqanngitsut
- Eqqarsarpugut inuussutis-
sarsiutinik ingerlataqartut i-
laasa naatsorsuutitik puussia-
mut plastikimut katersuutiin-
nartarsimassagaat. Tamannalu
tunngavigalugu suliffimmik
allartitsisinnaalluta eqqarsar-
pugut. Taava aviisimi annon-
ciliivugut: Kisser-ip Lisbeth-
illu neqeroorutigaat il.il... Al-
laanngilaq atortittartut neqe-
roorutaat, tamannali ajoqu-
taasimanngilaq. Allaalluunniit
sullitatta paasigaluaramikku
attuuaaneqarlutik sullinneqar-
tamaviarnatik. Taava ingerlal-
lualerpoq. Suliffeqarfik siu-
mukarpoq, siusissukkullu
pensionersinnaalernissarput
takorluulerparput. Kirkevej-
imi illuliomissatta tungaanut.
Taamani akisoqaaq, tamatu-
malu kingoma illut nalikilli-
artuinnalerput. Piffissaq sulif-
fissarput ukiunik qulinik ilari-
ataarpoq.
John OK.-li najorallarami-
uk taamatut sulinera aallartip-
poq. Akileraartitsisoqartaler-
poq suliffeqarfiillu naatsor-
suusiornissamut pisussaati-
taalerlutik. Torersumik inger-
latsisoqartussanngorpoq, Kis-
ser-illu emerluni paasivaa ki-
sitsisilerineq piginnaaneqar-
figalugu - piginnaaneqarfigi-
sarpassuarmi saniatigut.
Taamaammat pikkorissa-
qattaartualerpoq naggataagul-
lu merconom-inngorluni.
Taamaalinerani John OK na-
jorunnaarsimavaa, Laurids-
ilu (uia Erik Lauridsen -
aaqq.) ilagalugu Qooqquni
akunnittarfimmi aqutsisun-
ngorput. Taannattaaq asuliin-
naanngilaq. Tassa Laurids.
Qiimasuuvortaaq, kisianni
Kisser-itut nipeqartiginani.
Kisianni arnamut tassunga
tulluuppoq, tamannalu pi-
ngaamerpaavoq. Ilaqutariittut
inuunerat immikkooruteqar-
luinnarpoq, piffissat suliffigi-
sartagaat eqqumiikajaartoru-
jussuummata. Laurits Hotel
Hans Egede-p neriniartarfiani
inspektøriuvoq, Kisser sivi-
suumik sulisarpoq, ilaanni
unnuarsuarmut sulisarluni.
Kisianni meerai toqqissima-
qaat. Jesper, 24-inik ukiulik
angerlarsimaffimminit nuus-
simavoq sanasuullunilu, Anit-
ta-lu 12-inik ukiulik, Nitte-
mik taagomeqartoq atuartuu-
voq. AG-p sulisua igafftmmi
kaffisorusaartillugu angerlar-
poq, kiisalu anaanaq panillu
imminnut ataqqerpasillutik
paasisimarpasillutillu oqa-
luupput. Inuit naligiit, sapaa-
tip akunnerata naanerani pi-
sussat pillugit oqaloqatigiittut.
Funny Q
Kisser-ilu sammisassaaleqis-
sanngilaq. »Funny Q«-mi
ikinngutini ilagalugit angal-
lammik »Kissavik«-mik ka-
ngerlummut angalasussaap-
put. Taanna qiimaatsut peqa-
tigiiffiginngilaat. Angutit i-
laasortanngoqqusaanngillat,
aammalu suliffik, ilaquttat
nuersaasarnerlu eqqartorne-
qassanngillat. Qiimasaqaalli.
»Funny Q«-kkormiut ukiu-
mut arfinillit-arfineq pingaso-
riarlutik naapittarput, unnum-
milu eqqartugassat naapertor-
lugit atisalersortarlutik. As-
sersuutigalugu »angutit« nali-
nginnaasumit nuannerneru-
ngaatsiartumik, »eqqumiitsu-
liortut« allalluunniit.
- Nuannattaqaagut, Kisser
oqaluttuarpoq. - Eqqumiitsu-
liortuusaaratta igasorput nas-
saarsiorluartariaqalerpoq. Ne-
risassat qalipasersorpai, qali-
paallutillu assilialiortartut qa-
lipaatinik aalaterutaattut isik-
kulerlugit sassaallertoqarpoq.
Nerisassat taamak sassaalliu-
tigineqameranni nerisassat al-
latut takorloorsinnaasariaqar-
put.
Kisser susoqartillugu akuu-
juarpoq. Taamaammat isigin-
naartitseqataasarsimavoq, taa-
manilu pisartut nuannersor-
passuamik eqqaamasassaqar-
figai. - Pingaartumik pifftssa-
mi isiginnaartitsiffiusumi nag-
gataaraangatta isiginnaartit-
sissuterput sapinngisamik qui-
asaarfigisarparput. Nassaarsi-
orluta immitsinnut qinnga-
saartarpugut, imatulli ingasat-
sigilerneq ajorpoq isiginnaar-
titsissuterput ingerlaannarsin-
naasarluni. Inuit isemerminni
akiliisarput, taamaammallu
isiginnaagassiortup piumasaa
sinnerlugu allanngortitsisus-
saanata. Taamaakkaluartoq
ilaanneeriarluta ajutuunngit-
soomeq ajortarpugut.
- Tabasco-mik uaalu
- Eqqaantavara arnat ilaat
alianartorujussuarmik isigin-
naartitsisoq, tassanilu toqu-
nartumik imigaqartussaavoq.
Nallinnarpasilluni paffini
qaaminut attuutsippaa oqar-
lunilu: Toqunartutulerpunga!
Ingikkami immiartorfik to-
qunartorpalaartumik imalik
qaniminut tutsippaa imerlu-
gulu. Arlattali immiartorfik
Tabasco-mik immersimavaa,
qisuariarneralu imaannaan-
ngilluinnarpoq. Ila illaqaa-
gut. Arnannguakkuluk nater-
mut nallarluni toqusuusaar-
niarluni sallaatsumik nater-
mut uppinniarnini ajornart-
orsiutigeqaa.
- Ilami taamani quiasukkat-
ta!
»Funny Q«-kkormiut fest-
ernissartik pingaartikkalu-
aqalugu peqatigiiffitsik pi-
mooruppaat:- Suliassarput i-
lungersuutassaq siulleq tigu-
aiput - aningaasanik emior-
titsinissaq. Røde Kors-ip tun-
niussai 5.000 kronit emiortin-
niartussaavagut, iluatsitsinis-
sarpullut qularinngilluinnar-
parput.
- Dloqarfimmi ilisimane-
qarluarnerit assilissanik qali-
paatinniarpagut, saqqum-
mersitassatsinnik kingorna-
gullu kaattaatsitassatsinnik.
Kisianni imaassinnaavoq
qalipakkat tamarmik kusa-
navinngitsut, taamaammat
aningaasanik pissarsinias-
sagutta ataaseq 50 kroniler-
tiinnartarsinnaanngilarput.
Taamaammat inuit neqe-
roorutitik aningaasanngorlu-
git tunniuttariaqarpaat, qa-
norluunniillu pisoqaraluarpat
annaasussaavaat.
Qanilaarneq
asanninnerlu
Kisser-ip inuunermi anner-
saani eqqaamasassat, ilaan-
neeriarluni saqqummerlugit
eqqaakulutassat tunnga-
vigilluinnaraluarlugit siunis-
saq eqqarsaatiginngitsoorsin-
naanngilaa. Utoqqaliguni
sussava. Imaanngikkaluar-
poq susassaaleqinissani anni-
laangagigaa. Sumili utoqqa-
lissava?
Kalaallit Nunaanniinnissa-
ni qularinngilaa. Inuimmi a-
sasai tamaani najugaqarput. -
Iluunngarluni misigissuseq,
qanilaarneq asanninnerlu
avatangiiserisara nunarni al-
lami taarserneqarnavian-
ngilaq. Kisianni aamma ta-
korloorsinnaavara amanngu-
aq utoqqaq aqqusinikkut
quasattukkut ingerlaartoq,
kiinaa pueqqumik pussun-
ngusoq perserneratalu isai
matutittarai. Ajornakusuus-
saqaaq. Aammattaaq tamaani
ikinnguterpassuannut.
- Taamaammallu imaas-
sinnaavoq nunamut kianne-
rusumut nuunniarlunga aala-
jangertunga. Taamaakkalu-
artoq... Inuppassuit - kalaallit
qallunaallu - Danmark utoq-
qaliffissaqqissutut takorloor-
lugu nuuttartut qanoq pisar-
pat. Amerlaqisut utertarput.
Uanga aamma immaqa utis-
saanga. Aallassaguma...