Valsblaðið - 01.05.1960, Blaðsíða 14

14
VALSBLAÐIÐ
Maður er nefndur William Knowles. Fyrir 30 árum hóf hann að leiðbeina mönnum
um rétta öndun. Er talið að um 60 þúsundir manna hafi notið leiðbeininga hans
á þessum tíma. Knowles stofnaði sérstakan skóla í London í þessu skyni og eru
þar um 500 manns þjálfaðir í öndunartækni árlega. í heimsstyrjöldinni síðari var
lvnowles ráðunautur her- og flugmálaráðuneytisins brezka og skipulagði kennslu
í réttri önditn, með flug- og hermönnum Bretaveldis. Var talið að þjálfun Knowles
hefði haft mikla þýðingu í því að auka hermönnunum þol og harðfengi í margvís-
legum raunum og erfiðleikum styrjaldarinnar.
Andar þn rétt
Ég er þeirrar skoðunar, að hinn
frægi söngur ferjumannanna á
Volgu og hinn sérkennilegi söngur
negranna á baðmullarökrum
Bandaríkjanna, sé annað og meira
en aðeins taktfast hljómfall, til
þess að létta verkamönnunum störf
þeirra við að draga báta eða flytja
ullarsekki. Ég held nefnilega, að
með söngnum hafi þeir andað rétt
frá sér við vinnuna. Það er ekki
unnt að syngja, án þess að anda
hægt og rólega frá sér, og tæma
þannig og hreinsa lungun algjör-
lega, svo að þau megi aftur fyllast
fersku lofti.
Þegar læra skal anda rétt, þarf
að einbeita sér að því að anda frá
sér en ekki að sér. Bezta aðferðin
til að endurnýja likamskraftinn,
er að tæma lungun reglulega, en
dæla þau ekki full af lofti. Líkam-
legu erfiði, svo sem að stinga upp
garð, bera þunga byrði, ganga
hratt eða hlaupa, mætir maður
bezt á þann hátt að einbeita sér
að því að tæma lungun hægt og
rólega. Ræðumönnum, söngvurum,
sundmönnum, hlaupurum og öðr-
um íþróttamönnum er þetta ljóst.
Þetta má og sannreyna með því að
gera einfalda tilraun. Þegar maður
fer undir kalda „sturtu“, grípur
maður ósjálfrátt andann á lofti,
sýpur hveljur og vöðvarnir hlaupa
í hnykla. En þetta eykur aðeins á
óþægindin. Reyni maður hins veg-
ar að anda rólega frá sér, mun það,
til mikillar undrunar, koma í ljós,
að kalda vatnið er ekki nærri því
eins óþægilegt. Útöndunin hjálpar
líkamanum til að venjast breyt-
ingunni. Eins dregur það úr tauga-
veiklun og taugaspennu, ef við
temjum okkur rétta útöndun.
Flestir okkar draga andann að-
eins til hálfs. Við öndum inn, drög-
um ósjálfrátt að okkur andannn,
en öndum hins vegar ekki fullkom-
?
lega frá okkur. Þess vegna stynj-
um við oft, sem er tákn þess, að
við þurfum að anda betur frá okk-
ur. Stunan er aðferð líkamans til
að tæma lungun, þegar við höfum
lengi ekki dregið andann rétt. Það,
sem við ættum að gera, er að læra
að tæma lungun reglubundið —
stynja reglubundið, mætti ef til
vill segja. Öllum er ljóst, að hvers
kyns hindrun öndunarinnar hefir
þegar í stað óþægindi í för með
sér. Rökrétt afleiðing þessa, enda
vísindalega sannað, er, að sérhver
endurbót á öndun manna, eykur
þeim vellíðan, bæði andlega og lík-
amlega.
Það loftmagn, sem við getum
andað frá okkur eftir mesta inn-
öndun, er á erlendu málið kallað
vitalkapacitet og er það mælanlegt
á sérstakt þar til gert tæki, spiro-
meter.
Tilgangurinn með öndunarþjálf-
un er að auka hið svonefnda vital-
kapacitet, það er því fyrir mestu
að kunna að anda fullkomlega frá
sér. Aðalatriðið er, að slíkt kom-
ist upp í vana. Andaðu frá þér í
hvert sinn, er þú byrjar á ein-
hverju. Það er t. d. alls ekki eins
erfitt, að ganga upp langan stiga,
ef þú andar að þér við hverjar
tvær tröppur og frá þér við aðrar
tvær. En anda skal frá sér, áður
en maður stígur á fyrstu tröppuna.
Þegar strítt er gegn miklum
stormi, mun djúp útöndun, fimm
eða sex sinnum, auka manni afl.
Sé manni vandi á höndum, eigi t.
d. í hörðum orðræðum á fundi eða
mikilsverðum samtölum, sem valda
taugaspennu — er endurtekin,
djúp útöndun öruggust, til að sefa
taugarnar og róa skapið.
Að lesa upphátt er bezta aðferð-
in til að þjálfa rétta útöndun.
Taktu blað eða bók í hönd og lestu
eins mörg orð og þú getur í einu
andartaki, án þess þó að þreyta
þig. Teldu svo orðin. Gerðu þetta
síðan aftur á morgun og athugaðu
þá, hve mörgum orðum þú hefir
bætt við, þ. e. lengt útöndun þína.
Æfðu þig á bókarkafla eða kvæði,
sem þú kannt utanað. I fyrstu
muntu ekki komast langt áleiðis,
en ef þú ert iðinn og æfir þig dag-
lega, mun að því koma, að þú getir,
í einu andartaki, farið með kafl-
ann eða kvæðis-brotið.
Þá er einnig gott að þjálfa önd-
unarfærin með því að telja. Seztu
á stól, með beint bak, andaðu ró-
lega og jafnt að þér, meðan þú
telur upp að fjórum. Haltu niðri
í þér andanum í eina sekúndu, áð-
ur en þú andar frá þér, en meðan
þú andar skaltu reyna að telja upp
að tólf. í næsta skiftið skaltu reyna
að telja upp að fimm meðan þú
andar að þér, en að fimmtán er
þú andar frá þér. Haltu svo þess-
um æfingum áfram, þar til um
raunhæfar framfarir er að ræða.
Þegar þar er komið, að þú ert fær
um að telja upp að 21 meðan þú
andar frá þér, mun þér vera það
ljóst, að auðveldara er að hafa
hemil á loftstraumnum við útönd-
unina, með því að púa dálítið eða
raula.
Það hefir margt gott í för með
sér að kunna rétta öndun. Það eyk-
ur á vellíðanina, léttir mönnum
stjórn á sjálfum sér og er auk þess
talið geta bætt vaxtarlag manna.
Mönnum er það ljóst, að hvorki
er unnt að anda með eðlilegum
hætti að sér eða frá, ef setið er í
hnipri. En sé herðablöðunum þrýst
saman, eins og kostur er, fyllast
lungun og tæmast á þægilegan
hátt, iétt og erfiðislaust.
Með þjálfun á að vera unnt að
gera ósjálfráðan andardrátt
manna eins fullkominn og hann
nú er, yfirleitt, ófullkominn.
Eftir því sem menn fara betur
með líkama sinn, mun þeim líða
betur. Einn liður líkamsræktar er
að auka loftmagn það, sem andað
er frá sér og að. Lærið því að
draga andann á réttan hátt.
E. B. þýddi.