Heimilisblaðið - 01.12.1922, Blaðsíða 8

150
HEIMILISB LAÐIÐ
skuldinni yðar. Nú eru síðusiu forvöð að
borga hana«. Hann sagði þetta fremur góð-
látlega, en þó var alvara í orðunum.
Jón svaraði ekki alveg strax.
»Þér hafið vístfengið tilkynningufrá mér?«
»Já, sagði Jón . . . »en mér er lífs
ómögulegt að borga neitt . . . ekki fyr en
í vor«, bætti hann við.
»En það dugar ekki , . . þér verðið þá
að segja yður til sveitarinnar. Eg get ekki
beðið lengur . . . eg verð að stefna öllum,
sem ekki gera mér skil fyrir áramót«.
Raupmaðurinn hreytti þessu út ur sér,
kalt og harðneskjulega, stóð upp og fór að
ganga um gólf. . . , Það eru erfiðir tímar
hjá okkur verzlunarmönnunum og við
þurfum að standa í skilum við okkar lán-
ar drotna. Við komumst ekki upp með
nein svik . . . fáum ekki líðun á líðun
ofan . . . þessvegna verðum við að mæta
áreiðanlegheitum hjá þeim, sem við lánum.
Eg hefi sýnt yður mikla vægð, Jón, af því
eg hefi haldið að þér væruð áreiðanleguí.
Þegar þér bregðist mér, verð eg að nota
mér lagaréttinn«.
Það suðaði fyrir eyrunum á Jóni . . .
leita til sveitarinnar . . . verða stefnt . . .
alt tekið af honum og þau hjónin tekin
upp . . . slitin í sundur . . . og börnin . . .
Hann vildí ekki hugsa um hvað gcrt yrði
við þau. . . . Hann þekti svo mörg dæmi
. . . það var misjöfn æfi, sem beið flestra
þeirra barna, sem hreppsnefndirnar hröktu
með ofbeldi frá foreldrunum. . . . Petta
var það, sem Jón las út úr orðum kaup-
mannsins . . . Svona var lífið miskunar-
laust.
Og um þetta hafði hann aldrei hugsað.
Alt í einu staðnæmdist kaupmaðurinn og
horfði kuldalega framan í Jón.
»Jæja, . . . hvað hugsið þér fyrir yður,
Jón í Heiðarseli?«
»Er ómögulegt að fá líðun til vorsíns . . .
eg hefi engin ráð núna«. Hann var klökk-
ur i máli og röddin biðjandi.
Kaupmaðurinn svaraði ekki strax. Hann
fór aftur að ganga um gólf.
»Ef alt slórir til vorsins og það vona eg,
því heyin eru nóg, þá verður þó dálítið
innlegg í ullinni minni . . . og ef skepn-
urnar hepnast. . . .« Jón þagnaði snöggv-
ast en bætti svo við: »Ef lambahöldin
verða góð, og heimturnar, ætti eg að geia
grynt dálítið á skuldinni næsta haust«.
Aftur varð þögn og beið Jón milli von-
ar ótta.
»Hafið þér veðsett allar skepnurnar?«
spurði kaupmaður og var heldur mýkri
í máli.
»Nei, ekki lömbin og veturgömlu ærnar
. . . hestinn ekki heldur«, mælti Jón
seinlega.
»Þá er bezt þér veðsetjið mér þær íyrir
skuldinni til næsta hausts. Eg skal þá
sleppa yður í þetta skifti, sagði kaupmað-
urinn og fór að leita að veðsetningarskjali.
Svo fór kaupmaður að skrifa og Jón að
lesa upp: 1 hest 9 vetra, 8 ær veturgamlar
og 12 lömb.
Skuldbindingin var skrifuð og undirrituð.
Tveir búðarþjónarnir vóru kallaðir inn til
þess að vera vottar.
»Þá er þessu lokið. . . . En það segi eg
yður, Jón í Heiðarseli, að ef þér standið
ekki við þessa samninga næsta haust, læt
eg sækja þessar skepnur og reyni að koma
þeim í peninga, en það verður upp á yðar
kostnað, megið þér vita . . . og þar með er
þetta úttalað mál«, mælti kaupmaðurinn
og lét á sér skilja að viðtalinu væri lokið.
Jón herti upp hugann og mælti:
»Mig langaði að biðja . . . biðja yður um
agnar lítilræði . . . til jólanna«.
»Hvað . . . hvað hugsið þér maður . . .
ætlið þér ofan á alt að fara fram á lán?«
Kaupmaðurinn sagði þetta enn þá kulda-
legar en áður og hlammaðist niður í stól-
inn.
»Það er svo undur litið . . . aðeins lít-
ilsháttar glaðning vegna hátíðanna«, sagði
Jón biðjandi.
Kaupmaðurinn svaraði engu.
»Eg hef skrifað það hérna upp . . . eg
get ekki hugsað til þess að koma tómhent-