Heimilisblaðið - 01.03.1943, Síða 17

57
HEIMILISBLAÐIÐ
málaralist II.
RÆ.TUR
IISTARINNAR
L/sí Egypta.
List Grikkja og Rómverja.
Elzta menningarríki, sem sögur fara af er
Egyptaland. Um 3.000 árum f. Kr. var veldi
þess með miklum blóma. Konungur landsins
8eni nefndist á tungu landsmanna Faraó var
^invaldur og tignaður sem guð. — Mest af
þeirri list, sem reis upp í landinu var honum
°g dýrð hans á einlivern hátt tengd. — List
p
^gyptanna skiptist eftir tveim megin-
stefnum: Annars vegar
ftr hún dulmögnuS, henni
er œtlað það hlutverk að
'ernda sálir hinna fram-
iðnu í gröfum sínum
tiius vegar ægjandi, lýsir
' aldi og mikilfengleik kon-
“ttgsins.
^ Pýramídunum, stór-
°8tlegum grafhýsum Faró-
anna, eru geymdar menjar
myndlist þessara tíma.
mist í pýramídunum eru
Wefar, þar sem líkin, múm-
Jnrnar svonefndu, voru
Veggir klefanna eru
a settír myndum. Þær áttu,
a« því er virðist, að halda
! 11111 öndum í burtu frá
Þeim dánu, og jafnframt
'era lýsing á valdi konung-
*nna 0g atvinnuháttum
tandsmanna.
Nútítoamanni, sem virð-
lr fyrir sér þessa ævafomu
rnyndlist, getur ekki dul-
að þekking og 6kiln-
tngur a cðlí línu, litar og
°y^la hefir verið þar á
*ttjög háu Btigi. Hagnýting
•nyndnatarins til túlkunar
. * _ang8efnanna er fersk,
fein 0g djörf og hefir
nyndlistin þar vart kom-
engra til þessa dags.
Grikkir voru, eins og að líkum lætur eftir
legu lands þeirra, mjög undir áhrifum
egypzkrar listar. Yfir þrjú hundruð ára skeið
frá því 750—550 f. Kr. má með sanni telja,
að list þeirra hafi verið smátt og smátt að
losa sig undan þeim áhrifum, en þá nær hún
nýjum og sérstæðum blóma. — Áhrif grískr-
ar listar verða mikil á síðari tímum og er því
nauðsyn að gera sér grein
fyrir eðli hennar. .
Sé list Grikkja borin
saman við egypzka list
kemur í ljós tvenns konar
mismunur og á hvor-
tveggja rót sína að rekja
til hins gerólíka þjóðskipu-
lags. Hjá Grikkjum var
enginn einvaldur, hliðstæð-
ur Faraó í Egyptalandi,
sem krefðist skilyrðislausr-
ar tilbeiðslu í formi listar-
innar og sniði henni þar
með þröngan stakk né neitt
slíkt í trúarbrögðum
þeirra. — Því var þar
grundvöllur fenginn undir
bina klassisku list. Hver
hluti listaverksins hafði
þann eina tilgang að sam-
einast í hrynjandi heildar-
innar og hún ein er leið-
beinandi. Hitt atriðið, sem
ólíkt er, er, að listaverk-
unum er ekki framar ætl-
að að vekja ótta, vera ægj-
andi. I fáum orðum sagt,
hjá Grikkjum ríkti algert
frelsi um val viðfangsefna
og meðferð þeirra.
Þær menjar, sem geymzt
liafa frá Grikkjum á sviði
málaralistar og drátt-
myndalistar eru fáar, en
því fleiri höggmyndir. Þær
Theodora keisaradrottning (mosaik■
mynd úr einni af kirkjum Ravenna).