Heimir - 01.12.1910, Blaðsíða 14

86
H E I M I R
eðlilega nú og hugsunin um aö bæta líf mitt hafði áður gert.
Þessi hugsun heillaði mig svo að ég var neyddur til að beita
brögðum gagnvart sjálfum mér til að koma í veg fyrir að ég
framkvæmdi hana.—Eg var hraustur til sálar og líkama.........
Sálarástandi mínu verður bezt lýst með þéssum orðum: Líf
mitt var heimskulegt og ílt hrekkjabragð, sem einhver—ég
vissi ekki hver—lék á mig.” '
Þessi óróleiki Tolstoys ágerðist, þar til hann komst í kynni
við bændaprédikarann Sutayeff, þá fór hann að minka- 1879
skrifaði hann, “Játningu” sína; í henni lýsir hann lífi sínu til ^
þess tíma. Þegar hann ritaði þessa bók voru trúar og lífsskoö-
anir hans orðnar svo ákveðnar í öllum aðalatriðunum, að þær
breyttust næsta lítiö upp frá því. “Vísindi og heimspeki,” segir
hann, “svara ekki spurningum þeim, sem á mig stríddu. Að
þekkja þýðingu lífsins, það er trú; og vegna þeirrar þekkingar
lifir maðurinn en fyrirfer sér ekki. Trú er kraftur lífsins.”
Með trú á Tólstoy aðeins við þá trú, sem er samrýmileg við
mannlega skynsemi. Aö þesskonar trú var hann altaf að leita,
og fann hana fyrir sjálfan sig. Eins og allir geta séð, eru þessi
svör Tolstoys við spurningunum': hvers vegna lífið sé, og hvert
það stefni, mjög ófullnægjandi hverjum þeim, sem leitar þekk-
ingar á lífiriu og tilverunni í gegnum rannsókn og krefst stöðugt
vísindalegra útskýringa. En einmitt það var hans veika hlið,
eða máske sterka, eftir því frá hvaða sjónarmiði það er skoðað,
aö hann leitaði ekki sannleikans í þekkingunni eingöngu, heldur
einnig í réttri lífsbreytni og viljanum.
Upp frá þessu dróst Tolstoy æ meira og meira að lífi
bændanna. Hjá hinni óbrotnu alþýðu, sem á Rússlandi er yfir-
leitt bæði fáfróð og fátæk, þóttist hann finnahið hræsnislausasta,
náttúrlegasta og ómengaðasta líf. Hann klæddist eins og alþýð-
an, neytti sömu fæðuoghún ogvann sömu vinnu oghún. Hann
sagðist ekki vilja lifa lengur sein sníkjudýr og láta aðra vinna fyrir
sér. Samband sitt við grísk—kaþólsku kyrkjuna sleit hann alv.eg »
eftir að hann sá að skoðanir sínar voru ósamrýmilegar við kenn-
ingar hennar og siði. Síðar, árið 1901 var hann bannfærður af
kyrkjunni vegna bókar sinnar “Upprisan,” sem er eitt af hans