Heimir - 01.09.1911, Blaðsíða 23

HEIMIR
19
ummerki og kallaö þau fram í meövitundina, og þá veröa þau
að hugmynd (mynd í huganum, en ekki hugmynd í vanalegri
hálf-óákveöinni merkingu). Og ekki að eins getur ný skynjun
kallaö þau fram, heldur einnig getur ein hugmynd kallað fram
aðra. Þannig getur myndast hugsanagangur, sem tengir hug-
myndirnar saman; fyrst og fremst þær, sem líkastar eru í aöal-
atriöunum og síðan þær fjarskyldari. Þannig veröa hugmynda-
sambönd til, og þau alveg eins og skynjunin og varöveizla henti-
ar í heilanum hljóta aö byggjast á efnalegum breytingum í
heilanum.
Þegar einhver viss hugmyndasambönd hafa oft átt sér staö,
veröa þau föst og ákveðin, þannig, að ein hugmynd, sem rís
tengir sig ófrávíkjanlega viö aðra; t. d. mundi hugsunin um
hraöa kalla fram hugmynd af veöhlaupahesti og hringbraut hjá
manni, sem væri vanur aö horfa á veöreiðar, þjótandi járnbraut-
arlest hjá þeim, sem stóöugt feröaðist meö járnbrauOrlestum
og gangbraut jaröarinnar eða einhverrar stjörnu hjá stjörnu-
fræðingi.
Hugmyndasamböndin eru ákallega margbrotin, þau eru
glögg eða óskýr og þau hafa í för meö sér vissar tilfinningar eft-
ir því hvort endurminningin um það, sem þau kalla fram, er
þœgileg eða óþœgileg. Þau eru mjög áríðandi, bœði fyrir minn-
ið og fjölbreytni og frumleik hugm\-ndanna.
Víöfieygi ímyndunaraflsins er aö miklu leyti komið undir
greiðum hugmyndasamböndum, og fyndni er ekkert annað en
ein tegund þeirra.