Heimir - 01.09.1911, Blaðsíða 16

H E I M I R
T 2
breytanlegt í náttúrunni og í inannlífinu, og við höfum ekki um
neitt að velja nema að nota það í hugsun okkar viðvíkjandi öllu
í trú okkar, sem nær út fyrir hinn þekta heim. I öllum goða-
fræðum, indverskum, grískum, norrænum, frá Seifi til Hermesar,
frá Þór til Loka, hafði hver guð nægt starfsvið fyrir alla sína
hæfileika, og hvert starfsvið guðlegs kraftar tilheyrði þeim guði,
sem hæfileika sinna vegna var hæfur til að vinna á því; 'og hver
okkar, þrátt fyrir allar óvissu spurningar, reynir ekki fyrst af öllu
að sýna fram á, að það sé rúm og starf fyrir guð í heiminum —
starfsvið sem að eins ahnætti og alvizka, hinn ótakmarkaði geti
unnið á. Embætti, sem útheimti ekkert starf er óhugsandi »
stjórn alheimsins, en enn þá óhugsanlegra er svið autt og tómt.
Seint á elleftu öld eða mjög snemma á þeirri tólftu var rit-
uð bók af einum nafnkendasta guðfræðingi þess tíma, Anselni
erkibiskupi í Kantaraborg. Titill bókarinnar var orðin, sem
standa í byrjun þessa bréfs: Cttr dats hovto. Tilgangur bókar-
innar var að segja til hvers guð hefði gerst maður. Fyrir þann
tíma höfðu kristnir menn trúað að guð sonur hefði gerst maður
til þess, að veva agn fyrir djöfulinn. Því var trúað að synda-
fallið hefði gefið djöflinuin lagalegan tilkallsrétt til allra afkom-
enda Adams — gildi þessa réttar var stöðugt viðhaldið meö
syndum manna af hverri kynslóð. En þegar þessi réttur brást,
tók djöfullinn hinn ódauðlega og syndlausa guðs son meö valdi
og krafðist hans fyrir ríki sitt. Hann fyrirgerði rétti sínum með
heimildarlausri eignartöku og var neyddur til að undirskrifa upp-
gjöf á tilkallsrétti sínum til allra kristinna manna.
Martineau hélt fram að þetta væri hin samræmisfylsta fram-
setning endurlausnartrúarinnar, sern nokkurn tíma hefði til ver-
ið, og svo virðist mér vera. En aldarandinn var á móti því að
henni væri haldið, og Anselm fylgdi að eins þeim aldaranda,
þegar hann gaf alt aðra ástæðu fyrir því að guðs sonur hefði
komið til jarðarinnar. Djöfullinn var ekki lengur látinn vera
ein persónan í þessum allsherjar sjónleik, réttlæti guðs var látið
koma í hans stað. Frá þeim tíma til þeirra tíma, er menn og
konur, sem enn eru-ekki gömul, muna eftir, hefir því verið trúað
af orþódox-kristnum mönnum, að Kristur hafi kornið í heiminn,