Syrpa - 01.02.1920, Blaðsíða 10

40
S YRP A
“HvaíS er þaS, sem Grikk'land hefir eftirlátiS oss? Líkn-
eski og rit. Hefir Grikkland orSiS frægt fyrir aS beita ofbeldi,
eSa er þaS fyrir andlegar framkvæmdir? Var þaS árás Persa á
landiS, sem frelsaSi Grikkland frá aS sökkva niSur í hina viS-
bjóSslegustu efnishyggju? FrelsaSist Rómaborg af því og endur-
fæddist hún sökum þess, aS lítt siSaSar þjóSir réSust á hana?
Hefir máske Napoleon stutt aS því aS efla hina stóiífeldu andlegu
hreyfingu, sem heimspekingarnir hófu í lok 18. aldar?
“Þegar stjórnirnar álíta aS þær hafi þannig rétt til aS eySi-
leggja þjóSirnar, þá er þaS ekki svo undarlegt aS þjóSirnar fyrir
sitt leyti áílíti, aS þær ha'fi rétt til aS eySileggja stjórnirnar.
“Þær grípa til sjálfsvarnar, og gera rétt í því. Enginn hefir
rétt til aS stjórna yfir öSrum, þegar hann ekki stjórnar þeim til
gagns. Og sá, sem stjórnar^ er eins skyldur til aS komast hjá
stríSi, eins og skipstjórinn er skyldur til aS komast hjá strandi.
“Þegar skipstjóri hefir sett skip sitt í strand, er máliS tekiS
fyrir til rannsóknar, og kami þaS í ljós aS hann ha'fi sýnt af sér
hirSuleysi, eSa einungis ódugnaS, verSur hann dæmdur til hegn-
ingar.
“Hvers vegna er stjórnin ekki ákærS í hvert sinn, sem hún
kemur aíf staS stríSi? Ef tóLkiS gæti skiliS þetta, eSa iþaS aSeins
dæmdi hverja stjórn,, sem viidi reka þaS af staS tii aS myrSa; ef
þaS einungis vildi neita aS láta drepa sig til einkis gagns, ef þaS
aSeins vildi snúa morSvopnum þeim, sem því hafa veriS afhent,
gegn þeim sem hafa afhent þessi vopn, mundu stríSin hætta á
sömu stundu. En sá dagur kemur aldrei."
Höfundurinn hefir opiS auga fyrir öllum hormungum stríSs"
ins. Honum er þaS ljóst aS stjórnirnar svíkja fólkiS og neySa
þaS til aS fara af staS til aS láta myrSa sig, eSa til aS myrSa aSra,
án þess aS hafa nokkurt gagn afþví. Hann sér einnig aS þeir
mennt sem imynda herinn, hæglega geta beitt vopnunum gegn
stjórninni og sett hana undir ákæru. Á hinn bóginn hyggur hann
aS þaS muni aldrei koma í framkvæmd, og þess vegna verSi aldrei
hægt aS fá breytt ástandinu eins og þaS nú er.
Hann játar aS stríSin séu hræSileg, en óhjákvæmileg; en
hann álítur aS krafa stjórnendanna um, aS allir ungir menn skuli
ganga í herþjónustu, sé eins óumflýjanleg og dauSinn og aS stríS-
in hætti a'ldrei, af því stjórnendurnir ætíS hljóti aS hafa vilja á
aS viShalda stríSunum.
Þannig skrifar þessi afbragSs gáfaSi og alvörugefni rithöf-
undur, se)m hafSi hina sérstöku gáfu til aS ná inn aS insta kjarna