Verði ljós - 01.01.1897, Blaðsíða 14

10
þjónustu hans, scm er herra kirkjunnar, og lofað því fyrir augliti
hins lifanda guðs, að helga sjálfa sig og alt sitt líf honum oghans
eilífa ríki ? Þeir hafa tekizt á hendur að reka erindi hans meðal
lima safnaðarins, vekja hina kristilegu guðsbarna-meðvitund hjá
þeim, er enn standa álengdar, on efla hana og glæða hjá þoim,
sem „þogar hafa bragðað guðs góða orð og krapt komandi aldar“.
Og þetta erindi drottins eiga hinir kristu kennimenn að reka sem
prjedikarar, ungmennafræðarar og sálusorgarar. En eins og það krefst
af sönnum „umboðsmanni guðs leyndardóma“, að hann sje trúr,
þ. e. boði í tíma og ótíma guðs góða og náðuga vilja, án mann-
greinarálits og varist að láta lúður sinn nokkru sinni gefa óskil-
merkilegt hljóð,'hvort sem hann nú kemur fram í söfnuðinum sem
prjedikari, ungmennafræðari eða sálusorgari, — þannig er það einn-
ig postulleg krafa, sein mikil áherzla hvílir á, að hinn kallaði um-
boðsmaður prýði lærdóminn með grandvöru líferni, hvar oghvenær
sem hann kemur fram. Án þess að taka tillit til beggja þessara
krafa, verður enginn sannur dómur uppkveðinn um prestastjett
vora, og viljum vjer því oinnig ganga út frá þeim, er vjer leit-
umst við að leiða rök að þessari nýnefndu staðhæfingu vorri, að
vor kirkjulegu mein sjeu meðfram og að miklu leyti að kcnna
prestastjett vorri á liðnum áratugum.
Hvað fyrra atriðið snertir, trúmensku-kröfuna í rekstri hins
kennimannlega embættis, þá dettur oss ekki í hug, að bera vorri
íslenzku kennimannastjett yfirhöfuð vísvitandi vanrækzlu ábrýn,
þótt oss virðist á hinn bóginn erfitt að neita þvi, að harla mikið
vanti á, að þeir hafi þar fullnægt þeim kröfum, scm guðsorði sam-
kvæmt má gjöra til þeirra, hvort heldur ér sem prjedikara, ung-
mennafræðara eða sálusorgara.
Það, sem vjer þá fyrst vildum minnast á, er hin íslenzka
prjedikun. Hvernig hefir hún verið á þessari öld? Því verður
ekki neitað, að vjer höfum átt nokkra ágæta prjedikara á liðnum
t-ma, sem með hita, fjöri og krapti trúarinnar fluttu náðarboðskap-
inn af prjedikunarstólnum, en annars mun óhætt að scgja, að það
hafi þó fremur verið hið gagnstæða, hitaleysið, fjörleysið og krapt-
leysið, scm telja megi einkcnni hinnar íslcnzku prjedikunar yfirleitt.
Það er kunnugt öllum þeim, sem eitthvað þekkja til hins andlega
lífs þjóðar vorrar á þessari öld, að lengi fram eptir öldinni lá Við-
eyjar-skynsemskan scm farg á sálum flestra vorra ísl. kennimanna.
Hin íslenzka prjedikun var gegnsýrð af anda „Aldamótabólcarinn-
ar“, sem sungið var á i kirkjunum, dygðin og skyldan sat í kór,