Nýjar kvöldvökur - 01.10.1942, Page 4

N. Kv.
1 4l> ;
HART VOR
ungum sínum. — Hann átti nóg hey, og
voru það margra ára íyrningar. — Lét hann
það boð ganga, að meðan tiltekin heystæða,
sem hann átti, entist, gætu þeir, er með
þyrftu, sótt hey til sín. Fórst honum þetta
höfðinglega, því að þar var ekki farið í
manngreinarálit, og enginn spurður um,
hvort hann hefði nokkuð að l)orga með.
Lagði liann visst verð á hvern hey-hest, sem
sóttur var, en þó lágt, og skyldi það greið-
ast, þegar menn ættu hægt með. Hygg ég
að flestir eða allir hafi greitt þæf skuldir,
enda voru allir samdóma um, að Jóni Skúla-
syni hefði farizt þau viðskipti öll bæði
mannúðlega og drengilega, og varð það
honum til hinnar mestu sæmdár.
Þótt vorið væri svona hart, var það ekki
eiginlega það, sem menn þá kölluðu „hafís-
voi'“, og enginn ís mun hafa kornizt inn á
Húnaflóa. Þó var mikill uggur í fólki um,
að almenn neyð gæti staðið fyrir dyrum.
Enda voru harðindaárin milli 1880 og 1890
þá skammt undan. Og hjá eldra fólkinu
voru líka furðil lifandi endurminningar,
ekki einungis urn harðindaár' nítjándu ald-
arinnar, sem þó efalaust hafa verið mörg,
heldur lifðu einnig í rninni þess allar sagn-
ir allt frá Brunaharðindunum, og þeirri
liungursneyð, sem þá var. Varð því oft tíð-
rætt um slíkar endurminningar og sagnir.
Þö varð ekkert neyðarástand í þeim skiln-
ingi, en hitt er þó jafnvíst, að margir voru
ekki of vel mettir, og að matvælabirgðir
voru mjög gengnar til þurrðar víðast hvar
á bæjum, en enga björg var að fá úr kaup-
stað. Og þegar það svo fréttist, að ís mundi
vera fyrir Horni og skip ekki komast norð-
ur fyrir land, var það ekki undarlegt, þó að
kvíði gripi nokkuð um sig, eins og á stóð.
Til allrar hamingju kom þó „siglingin“.
Sagt var að skipstjórinn (Aasberg hét hann
víst) á ,,Skálholti“, sem þá var í förum vest-
ur og norður um land, hefði hleypt skipi
sínu á ísspöng undir Horni til þess að
komast norður fyrir. Þótti það frækilega
gert og var mjög umtalað, enda var fólk
honum þakklátt, því að nú var þó siglinga-
teppunni aflétt og þar með hinum geigvæn-
lega kvíða um hungursneyð.
Þegar, er fréttist um skipkomuna til
Borðeyrar, var brotizt með hesta í kaup-
staðinn til þess að sækja kornmat. — Þá var
enn engin verzlun komin á Hvammstanga.
Man ég, að ég heyrði Jrví viðbrugðið, hversu
ófærðin hefði verið mikil á Hrútafjarðar-
hálsi. Var sagt að snjórinn í Þóroddsstaða-
hrauni hefði verið svo djúpur, að liann
næði böggurn — og vel Jrað — á hestunum
á brautinni, sem troðin hafði verið fyrir
[rá á heimleiðinni. — Þetta mun hafa verið
hér um bil viku af sumri.
Ég býst við, að þetta hafí bjargað mörgu
heimili frá volæði, því að jafnvel þó ekki
væri hægt að tala um vet ulegan sult, þá var
þó,'eins og áður segir, matbjörg orðin lítil.
og fæðið sjálfsagt harla einhæft. — Mér er
það í minni, að meðal þess, er sótt var í
kaupstaðinn, var eitthvað svolítið af dönsk-
um kartöflum. Og fengum við krakkarnir
þá eins mikið og við vildum af soðnum
kartöflum, svo sem’ til hátíðabrigðis, Jreg-
ar heim var konrið úr kaupstaðnum. — Ég
man ekki til, að ég nokkurntíma síðar
bragðaði mat, sem mér hefir fundizt vera
jafnmikill veizlukostur!
III.
Eins og nærri má geta, reyndu bændur
að bjarga fénaði sínum, eftii' því sem bezt
varð við komið. — Sumstaðar stóðu menn,
og jafnvel hálfvaxnir drengir, við að moka
snjónum ofan af fyrir féð. Aðrir bændur
framan úr dölum ráku fé sitt og hross út í
sveit, því að þar — einkum í miðsveitinni -
voru svolitlir hnjótar, og þar rnóaði ofur
l.ítið í móti suðri í brekkum og börðum,
þegar sólskin var á daginn, þó annars væri
hörkufrost. — Höfðum við strákarnir á
þessum bæjum nóg að gera alla daga fram
á nætur að snúast við skepnurnar og halda