Nýjar kvöldvökur - 01.01.1953, Qupperneq 41

N. Kt.
íslenzkar sagnir.
FRÁ SÖGU-GUÐMUNDI OG
EIRÍKI SYNI HANS.
(Handrit Guðmundar Jónssonar frá Húsey).
Um aldamótin 1800 bjó sá maður í Bessa-
staðagerði í Fljótsdalshreppi, er Guðmund-
ur hét og var Magnússon. Um ætt hans veit
eg ekki annað en það, að sonur hans, er Ei-
ríkur hét, átti heima í Fáskrúðsfirði fram
yfir 1850 og átti þar nokkur börn. Mun
Guðmundur hafa verið langafi Jóns Ólafs-
sonar ritstjóra í móðurætt, því að Jón getur
hans í endurminningum sínum og minnist
eitthvað á sögur hans um leið.
Þeir feðgar, Guðmundur og Eiríkur,
voru kunnir fyrir sögur þær, er þeir sögðu
af afreksverkum sínum, því að þær voru
nokkuð stórkostlegar. Heyrði eg margar
þeirra í ungdæmi mínu, en flestar eru þær
mér gleymdar nú. Þó man eg nokkrar enn,
sem gamall maður sagði mér; eru þær mér
minnisstæðar vegna þess, hve vel hann sagði
frá. Hann hét Magnús Guðmundsson og
hafði verið lengi í Fáskrúðsfirði og kynnzt
þar Eiríki. Lét hann sögukappann jafnan
segja sjálfan frá, og held eg þeim máta. —
Guðmundur Magnússon sagði svo frá:
I.
Það var einu sinni þegar eg var í Bessa-
staðagerði, að allt fólkið fór til kirkju á
sunnudegi, nema eg. Þegar það var farið,
settist eg á rúmið mitt og fór að lesa lestur-
inn í Jónspostillu. Þetta var um hásláttinn.
Þegar eg hafði lesið um stund, heyrði eg ein-
hvern skarkala frammi í bæjardyrum. Eg gaf
því engan gaum og hélt áfram að lesa, en
rétt á eftir var borðstofuhurðin brotin, og
stór skepna kom vaðandi inn á gólfið. Eg sá
strax, að þetta var tarfur fullorðinn frá
næsta bæ, blóðmannýgur. Þá var eg við-
bragðsfljótur, lagði frá mér bókina og greip
tálguhníf, sem eg átti, uppi undir sperru;
eg hafði smíðað hann sjálfur og vissi, að
hann beit vel. Svo réðst eg móti bola. Hon-
um hefur víst ekki sýnzt eg árennilegur með
lmífinn í hendinni, því að hann brást við
fram í göngin og út á hlað. Þegar hann
skauzt út úr bæjardyrunum, náði eg í hal-
ann á honum með vinstri hendinni; en svo
var kastið mikið á honum, að eg gat ekki
haldið honum föstum, og tók eg þó af öllu
afli. Við héldum því sprettinn ofan túnið
og ofan að ánni. Þegar þangað kom, hittum
við á snarbrattan malarkamb, en djúpur
hylur var neðan undir. Þar stakk boli sér
fram af, en um leið brá eg hnífnum og stakk
honum gegnum halann á honum, og rak
hann svo á kaf ofan í bakkann. Þarna lét eg
bola hanga á hnífnum, þangað til fólkið
kom heim frá kirkjunni. — Boli heimsótti
mig aldrei eftir það.
II.
Eg var svo fljótur á skautum á yngri árum
mínum, að enginn hestur fylgdi mér. Einu
sinni kom eg utan af sveitum og fór á skaut-
um yfir Lagarfljót. Átti eg heim að sækja og
var að flýta mér. Þegar eg fór fram hjá Valla-
nesi, lenti eg ofan í bölvaða vök, sem eg átti
enga von á, og t'it undir ísinn á lleygiferð;
en skömmu síðar skaut mér upp um aðra
vök. Ekki vissi eg, hvað eg var lengi á leið-
inni, en víst hefur það ekki verið lengi, því
að mér leið ekkert illa. Eg fór svo að horfa
í kringum mig og sá þá, að mér hafði skotið
upp um brynningarvök undan Hallorm-
stað.*)
*) Þessi leið er 15 kílómetrar og mót- straumi
að fara, þótt lítill sé.