Nýjar kvöldvökur - 01.01.1953, Blaðsíða 46

38
BÆKUR
N. Kv.
unnar. Og enn í dag lesum vér þau með
óblandinni ánægju.
í bindi þessu eru endurprentuð þau tvö
hefti Ljóðasmámuna, sem áður voru prent-
uð, en nú eru uppseld fyrir lifandi löngu
og meira að segja lesin upp til agna. Enda
þótt þeir hafi tvisvar verið prentaðir áður,
eru þeir harla fágætir og sýnir það bezt,
hversu þjóðin hefur unnað þeim.
Það er því engin hætta á, að þessari útgálu
verði ekki fagnað af öllum, sem unna ís-
lenzkri Ijóðagerð.
ísafoldarprentsmiðja vinnur þarft verk
íslenzkum lesendum með því að gefa út hina
sígildu íslenzku höfunda, í handhægum,
vönduðum útgáfum, þar sem verði er stillt
í hóf.
Lokið er útgáfu á ritum Jónasar Hall-
grímssonar, Bólu-Hjálmars og Einars Bene-
diktssonar. Benedikt Gröndal er langt kom-
inn, og nú byrjað á Sigurði Breiðfjörð.
Verði svo fram haldið verður þetta mikið
safn og gott.
Gils Guðmundsson: Frá yztu nesjum.
Rvík 1952. — ísafoldarprentsmiðja.
Þetta er 6. heftið af hinum Vestfirzku
sagnaþáttum, er Gils Guðmundsson safnar
og skrásetur. Helztu þættir í þessu hefti eru
Útvegur Arnfirðinga á ofanverðri 19. öld
eftir frásögn Gísla Ásgeirssonar á Álftamýri.
Fer þar saman góð frásögn og sérkennilegt
efni, því að hvala- og selveiðar Arnfirðinga
hafa verið einstæðar, og er gott, að lýsingu
þeirra er borgið frá gleymsku. Þá er niður-
lag á œviágripum Vatnsfjarðarpresta eftir
útg. og Bœndur i Önundarfirði 1801 eftir
Ólaf Þ. Kristjánsson. Ýmsar fleiri greinar
eru og í heftinu, auk efnisyfirlits og regist-
urs yfir þrjú síðustu lieftin. Hin fyrri hefti
þessa safns hafa mætt nokkru aðkasti og eru
í þessu hefti einnig nokkrar leiðréttingar á
missögnum í fyrri heftum.
Austurland. Safn austfirzkra fræða IV.
Akureyri 1952.—Bókaútgáfan Norðri.
Þetta er 4. bindi austfirzkra fræða er að
mestu skrifað af Halldóri Stefánssyni, sem
einnig hefur skráð drjúgan hluta fyrri bind-
anna.
Lengsta ritgerðin heitir: Þœttir úr sögu
Austurlands á 19. öld. Er þar víða við kom-
ið og margs getið urn atvinnuhætti, menn-
ingu og hagsögu Austurlands á liðinni öld.
Athyglisverður fróðleikur er þarna saman
kominn, sem margt má af læra um þjóð-
félagsþróun hér á landi, ekki aðeins á Aust-
urlandi lieldur einnig um ,land allt. Þann-
ig mun mörgum bregða í brún, er þeir sjá,
að 1894 greiða Múlasýslur l/6 af tekjum
landssjóðs en fólksfjöldi var þar þá 1/9 af
landsbúum. Auðsætt er, að á 19. öld liefir
velmegun verið almenn á Austurlandi og
atvinnuvegir þessa landsfjórðungs í blóma,
þrátt fyrir hörð áfelli. Fjör og framfara-
hugur hefir verið allmikill og margt gert
til aukinnar menningar og annara umbóta.
En þótt þættir þessir séu þannig stórfróð-
legir og merkilegir til athugunar fyrir nú-
tímann, skortir í þá líf. Höf. kann að safna
staðreyndum, en honum hefir ekki að
sarna skapi tekizt að blása lífsanda í frá-
sögnina, svo að hún verður fremur safn til
sögu en sagan sjálf.
Þá skrifar Halldór einnig um Vikur milli
Borgarfjarðar og Loðmundarfjarðar og
byggð þar, einnig Yfirlit um nokkra aust-
firska œttstofna.
Síðast í heftinu er skennntilegur þáttur
um Jón Markússon og Valgerði' Ólafsdóttur
eftir Eirík Sigurðsson.
Jón Björnsson: Eldraunin. Ak. 1952.
Bókaútgáfan Norðri.
Eldraunin er skáldsaga frá galdrabrennu-
öldinni. Hún er með glöggum einkennum
höfundarins, liraðri og spennandi frásögn,