Nýjar kvöldvökur - 01.01.1953, Blaðsíða 47

N. Kv.
BÆKUR
39
sem heldur lesandanum föstum bókina á
enda.
Bókin er öðrum þræði ástarsaga, en á
hinn bóginn er tekin til meðferðar galdra-
brennuæðið og barátta þjóðarinnar við
er.lenda kúgun bæði auðlega og efnalega.
Efni, sem í raun réttri er alltaf nýtt og
tímabært, þótt hættan steðji að undir öðr-
um nöfnum og með öðrum hætti.
Hið sjúka hugarfar, sem leiðir til ofstæk-
is og fulls brjálæðis eins og galdrabrennurn-
ar báru vitni um, er raunaleg fylgja mann-
kynsins á öllum öldum. Verður ekki ann-
að sagt en höfundur geri því efni góð sk.il,
og bendi þar á vítin til varnaðar. Þá er
fyrirbærið Semingur ekki óþekkt á vorum
dögum. Hann er persónugervingur þeirra
ógæfumanna, sem í von um stundarhagnað
og sakir persónulegrar grentju yfir því að
öðrum hefir betur gengið, selur erlendu
drottnivaldi sál og samvisku, en leitast við
að telja sjálfum sér og öðrum trú um, að
það sé vegna köllunar hans. Presturinn,
séra Gils á í undirlægjuhætti sínum við
danska liðsforingjann, marga sína líka á
vorum dögum.
Það má þannig segja, að þótt Eldraunin
sé látin gerast á 17. öld gæti hún alveg
eins nteð breyttum nöfnum verið saga sam-
tíðarinnar.
Þóroddur Guðmundsson frá Sandi:
Anganþeyr.
Þóroddur Guðmundsson er enginn ný-
græðingur. Fyrir 9 árum síðan kvaddi hann
sér hljóðs með smásagnasafninu Skýjadans.
Þrern árum síðar gaf hann út ljóðabókina
Villiflug og fyrir tveimur árum síðan mik-
ið rit og merkilegt urn ævi og störf föður
síns, Guðmundar Friðjónssonar. Rit það
sýndi djúpsæjan skilning á mannlegu lífi
og viðhorfum, sem nauðsynlegur er hverju
skáldi, sem kveða vill sér hljóðs, svo að á
hann verði hlýtt. Og nú sendir hann frá sér
nýja Ijóðabók, er hann nefnir Anganpey.
Nafn bókarinnar vekur þegar hjá lesand-
anum minningar um Ijúfan vorþey, sem
angan af gróðurilmi, sólskin og surnar-
blíðu. Og nafnið er ekkert tál. Ljóð Þór-
odds eru mild og þýð. Hann er gæddur
ríkri og þjálfaðri rímgáfu, og beitir henni
í fullu samræmi við efni kvæðanna. Ég
minnist varla að hafa lesið kvæði, sem sýnir
það betur en „Fögnuður“. Hátturinn og
rímið leikur svo af fögnuði, að lesandinn
hrífst með meira en orðunum sjálfum.
Annars yrkir Þóroddur um margvísleg efni.
Hann sækir þau í sagnir og ævintýri, nátt-
úru lands síns og augnabliksmyndir hins
daglega lífs. Og blærinn er alltaf hinn sami:
þýðleiki og birta. En stundum virðist, sem
hann missi tökin, kvæðin detti niður í end-
ann og herzlumuninn vanti til þess að gera
þau fullkomin.
Eitt fegursta kvæði bókarinnar er upp-
hafskvæði hennar: „Soldánsdóttir frá Saba“.
Ljómandi kvæði er og sonnettan um „Fjall-
dalafífilinn".
Annars er ekki unnt að rekja hér einstök
kvæði, þau þarf lesandinn að kynna sér sjálf-
ur, og það eitt er víst, honum mun finnast
því nteira til þeirra koma, sem hann les þau
oftar, en slíkt er einkenni góðra kvæða.
Hugblæ og efni Ijóðanna verður bezt lýst
nteð þessu erindi úr kvæðinu „Jöklasóley":
Þú öðlast líka æðri og víðari sjón
yfir þá gróðursmæð,
sem breiddi sig yfir hið lága og flata frón,
en forðaðist ris og hæð.
Þú valdir að hlutskipti sókn í sólarátt
og sígildan lífsfögnuð
og fegurð, sent ríkir við himinsins heiði
blátt,
með heilagan frið og sátt.
Þar fannstu frelsið og guð.
Ljóð Þórodds Guðmundssonar sækja öll
í sólarátt, þau leita hins fagra og góða.
Nokkrar þýðingar eru aftast í bókinni.