Sjómannadagsblaðið - 08.06.1941, Síða 49

S .) ó M A N N A I) A (í S Ií L A « 1 í)
5
SIGURJÓN Á. ÓLAFSSON:
Styrjöldin og‘ siglingarnar.
Allt frá því að styrjöldin hófst hafa sigling’-
ar okl- ar verið í mikilli hættu. Reynslan er feng-
izt hafði í heimsstyröldinni 1914—18 hafði þeg-
ar fært öllum siglingaþjóðum fulla vitneskju
um þau mikiu átök milli stríðsaðilanna, sem
háð eru á hafinu. Mönnum var ennfremur ljóst,
að átökin, yrðu miklu ,h,arðari nú en þá. Öll hern-
acartækni og þekking á því sviði hafði aukizt
hröðum skrefum, sem miðar að því að granda
skipum og mönnum. Allt fram á þenna dag
sameinast hugkvæmni, mannvit og visindi um
það að búa út æ hraðvirkari eyðileggingar- og
drápsvélar, sem engan endi sér á. Fyrstu 18
mánuði stríðsins má segja, að íslenzka þjcðin
hafi sloppið undursamlega vel út úr þessum
hildarleik. Siglingar gengu hindrunarlítið þann
tíma, án mikilla mannfórna eða skipatjóns. Pjóð-
in öll fleytti rjómann af þeirri giftu, sem hvíldi
yfir skipum vorum og’ mönnum. Pau, miklu verð-
mæti, sem sjómannastéttin skapaði með starfi
sínu, eru öllum kunn. Enginn skyldi þó ætla, að
þessar siglingar og störf sjómannanna hafi ver-
ið áhættulaus, síður en svo. Gegnum kúlnahríðir
úr lofti og af legi urðu skipin mjög iðulega að
sigla, þótt slys, yrði ekki að. 1 byrjun marzmán-
aðar s. 1. byrjar nýr þáttur. Ráðist er á skip
okkar á miðju hafi úr launsátri, ef s,vo mætti
kalia; þá myrkt er af nóttu, er kúlnahríðinni
beint að varnarlausum og friðsömum farmönn-
um og fiskimönnum, sem hafa það eitt mark-
mið að færa björg í bú handa sér og sínum
og til handa hlutlausri þjóð sinni, og svo grimmid-
arlega er til verksms gengið, að engum er ætl-
að geta sagt frá atburðum.
Þrátt fyrir allar hugsanlegar ógnir, sem styrj-
öldum fylgir, höfðu fáir, ef til vill engir, gert
ráð fyrir, að slíkar aðfarir gegn þegnum hlut-
lausrar þjóðar og þar að auki vopnlausrar yröu
viðhafðar., Með það fyrir augum, að mannslíf-
um yrði þyrmt hafa skip okkar verið búin margs
konar björgunartækjum og á þann hátt reynt
að skapa möguleika fyrir því, að menn kæmust
iifandi úr háskanum. En þegar grimmd styrj-
aldaræðisms sýndi sig að vera ,svo mikil, að
hvorugu var þyrmt, mönnum né björgunartækj-
um, þá-litu flestir svo á, sem hér áttu hlut að
máli, að siglingar væru með öllu ógerlegar. Það
væri að ganga út, í opinn dauðann vitandi vits,
með miklum mannfórnum og skipatjóni, sem
þjóðin mætti hvorugu við.
Með þetta sjónarmið var stöðvun siglinganna
um stundarsakir ákveðin 19. marz s. 1. Hygg
ég, að þjóðin yfirleitt hafi talið þá ráðstöfun
eðlilega og sjálfsagða. Sú krafa hlaut því að
rísa, hvað mætti gera til varnar mönnum og
skipum, ef siglingar ættu að hefjast á ný. Um
það mál hefir verið rætt og ritað, og mikið hugsr
að. Niðurstaðan virðist vera sú, að hjálpar eða
verndar með skipum okkar er ekki að vænta
frá öðrum en sjálfum css, að svo miklu leyti,
sem vér erum þess máttugir. Hver og einn virð-
ist eiga nóg með sig, þótt stærri séu, og voldugri.
★
Nú er svo kemið, að þjóoin getur ekki án þess
verið,, að siglingar haldi áfram. Mjög takmark-
aðar birgðir matvæla eru til í landinu. Ýmsar
þýðingarmildar framleiðslugreinar mundu stöðv-
ast eða dragast saman, ef ekki væri hægt að
flytja út framleiðsluvörur cg flytja til landsins
nauðsynleg hráefni, þetta mundi valda mikilli
truflun í llfi þjóðarinnar, atvinnuleysi og alls-
konar skorti í sambandi við það. Nú sem oft
fyrr verður það hlutverk íslenzkra sjómanna að
leggja líf sitt í hættu og jafnvel í sölurnar til
bjargar. Litli kaupskipaflotinn okkar hefir ær-
in verkefni fyrir höndum. Honum þarf að beita
mörg þúsund mílna leiðir um hafið, til landa,
þar sem nauðsynjar eru fáanlegar. Leiðir, sem
eru búnar hættum, sem eru fylgifiskar styrjald-
arinnar, hættum, sem vér á friðartímum höfum
ekkert af að segja og loks af hættum frá náttúr-
unnar hendi. En þessar hættur þekkja þeir ein-