Ægir - 01.11.1907, Blaðsíða 6

42
ÆGIR.
Stutt ágrip af fyrirlestri,
er dr. ./. Iljort fiskiveiðcisljóri, flutti á sýningunni
í Björgvin.
—:o:—
(Framli.)
Ræðumaður skýrði því næst frá því, að
hve miklu leyti þessar rannsóknaraðferðir
liafa aukið áreiðanlega þekkingu vora á
líferni nokkra hinna helztu fiska, svo sem
síldarinnar, upsans, þorsksins, ýsunnar og
kolans.
Síldin.
Síldin er mjög merkileg í náttúrusögu-
legu tilliti, og kynlegar eru göngur hennar
að landi. Af síld eru til margar og all-
ólíkar tegundir. Á hreisturhringunum má
sjá áídur liverrar síldar, og ýmisleg æíi-
alriði hennar.
Vöxtur vorsíldarinnar er jafn og mikill
unz hún er alt að því 5—6 ára að aldri;
fjarðasíldin vex minna og er fyr fullvaxin.
Mesta þýðingu hefir það að atliuga nánar
hreisturskán fyrsta ársins lijá hinum ýmsu
tegundum. Munu menn þá fljótl verða
þess varir að mikill munur er á hinum
ýmsu síldartegundum. Má og sjá á því
hvor síldin hrygnir á vorin eða liaustin.
Rannsalci menn vor-síldarLorfu, þar sem
allar síldirnar virðast vera svo að segja eins,
komast menn að raun um það, að liún
samanstendur af síldum, er flokka má í
12 ílokka eftir aldri, nefnilega síldir á öll-
um aldri frá 3—14 ára; fáar 3 ára en
fjöldin allur 4—8 ára.
Vorsíldin hrygnir frá því hún er 3 ára
og þangað lil hún verður 14 ára gömul.
Upsinn
hrygnir fyrsla mánuðinn af árinu á 80 fðm.
dýpi minnst, í 35°/oo söltum sjó. Hann
hryguir t. d. nyrst í Vesturhafinu, en í
apríl og maí berast ósköpin öll af ungvið-
inu upp undir slrendur Skotlands og Eng-
lands, og menn liafa jafnvel orðið varir
við að það berist til Noregs. — Er þetta
stórkostlegt dæmi þess hversu straumarnir
geta I)orið ungviðið með sjer og hvernig
fiskifjöldinn á sumum miðum og meðfram
sumum strandlengjum er háður lirygningu
á fjarlægum stöðum.
Aldur upsans má ákveða með vissu alt
að 15 árum; þegar komið er yfir 14—15
ár, er vöxturinn svo lítill, að örðugt er að
ákveða aldurinn ár fyrir ár. Vöxtur ups-
ans er einslaklega jafn og liraður. Fundið
hafa menn upsa, er var 18 ára að aldri
og liafði hrygnt 15 sinnum að ætla mátti.
I’orskurinn
hrygnir á miklu stærri svæðum og meira
mismunandi tímum árs en upsinn. Hann
lirygnir nær landi og ungviðið á því hægra
með að komast fyr upp undir land. Á 2.
og 3. ári vex þorskurinn mjög lljótt, en frá
því liann er 5 ára kemur glöggur greinar-
munur á vetri og sumri í ljós. í fjörð-
unum norsku liafa fundist alt að því 7 ára
gamlir þorskar; en ílestir eru 3—5 ára.
Þeir hrygna stundum 2 ára, en venjulega
þegar þeir eru 3—4 ára.
Um göngu þorsksins er mikið skráð og
skrifað. Menn hafa fundið Finnmerkur
þorsk 16—17 ára gamlan.
Ýsan
hrygnir á miklu dýpi og vex ungviðið mjög
skjótt; berst upp undir land framan af
sumri. Ýsan er mest veidd frá því hún er
2 og þangað lil hún er 11 ára og kemur
það í ljós að vöxturinn er um 10 sm. á
ári fyrstu 2 árin.
Stærstu ýsurnar, er vér fundum, voru úr
aflanum á botnvörpungi nokkrum, er kom
norðan frá Gandvík; þær voru um 55—80
sm. að stærð og 9—14 ára að aldri.
Hreistrið á hinum síðarnefndu var ekki
eins vel vaxið og smærra (elíimörk).
Langmest er af ungum fiskum I1/2—21/2
árs gömlum. Það er mjög eftirtektavert