Ægir - 01.02.1914, Blaðsíða 8

20
ÆGIR
máli voru, þá langar mig til að senda
»Ægir« hjer með uppástungu umstryka-
nöfn áttavitans, eru þau samin með að-
sloð okkar orðhagasta manns, hr. land-
læknis Guðm. Björnssonar.
Til samanburðar hefi jeg setl átta-
strykin eins og þau rættu að nefnast á
íslensku, samkvæmt því, sem þau eru
skammstöfuð hjá oss. Jeg hefi að eins
tekið einn fjórðung áttvitans.
Nöfnin verða þá þau sem sýnd eru á
bls. 19.
í uppástungunni (I) sjest að allir brots-
hlutar eru táknaðir með teljaranum, en
nefnaranum er slept. Það er gert vegna
þess að nöfnin verða mikið ljettar i tali,
áferðafegurri og styttri.
Jeg geng að því vísu að sjómönnum
falli ekki hið nýja orð »halt«, en rjett
mun samt að veita þvi nægilega athygli,
áður en þvi verður visað á bug.
Jeg skal svo ekki fjölyrða meira um
þetta mál nú, en jeg vænti þess að sjó-
menn láti þetta mál til sin taka, ræði
það með gætni og stillingu og láti i ljósi
þau nöfn, sem þeim kann að finnast
heppilegri en þau, sem hjer hafa verið
nefnd.
Reykjavik, 6. febr. 1914.
Páll Halldórsson.
Þótt ekki verði margir til þess, að fall-
ast á uppástungu mína, að sjómenn læri
nöfn áttavitans á ensku, er jeg þó svo
mikill íslendingur, að væri jeg skipstjóri
og ætti yfir skipshöfn að ráða, teldi jeg
það sóma fyrir mig og land mitt, að há-
setar mínir kynnu bæði áttavitann og
nöfn á mörgu fleiru á ensku. Það er oft
gagnlegt að kunna meira en sitt eigið
mál og getur ekki orðið neinum til
skammar; jeg hefi aldrei heyrt, að það
yrði málahlöndun þótt sjómenn kynnu
nöfn á ýmsum hlutum á skipum á fleiri
málum en sínu eigin, enda er ekki hægt
að gera málablöndun úr ensku orðun-
um, þvi sjeu þau ekki rjett eru þau eigi
notuð, því þar er farið eftir reglum, sem
eigi er vikið frá.
Hin afbökuðu dönsku orð og heiti um
borð á skipum hjer, stafa ekki frá sjó-
fræðiskenslubókum. íslendingar, sem
ráðnir voru á fiskiveiðar yfir sumartím-
ann á dönskum kaupförum, eins og áð-
ur tiðkaðist, lærðu þessi orð, |þau kom-
ust inn í sjómannamálið og eru þar enn.
Þegar »Haabet«, »Spes« og »Meta« gengu
frá Hafnarfirði, »Lovisa« frá Minni-Vog-
um og »Björgvin« frá Brunnastöðum,
voru hin sömu afbökuðu heiti á seglum
og reiða og er þann dag i dag. Þá var
hugmynd um stýrimannaskóla ekki kom-
in, og kenslubækur í þeirri grein hafa
engan hlut átt i þvi að búa til sjómanna-
mál vort, sem svo margir fordæma.
Sveinbjörn Egilsson.
Skrá
yfir islensk fiskiskip.
í almanaki handa islenkum sjómönn-
um er skrá yfir fiskiskipin islensku.
Þegar slíkt er sett á prent, væri heppi-
legra, að leita sjer fárra upplýsinga um
skipin, sem á skránni eru.
Vjer höfum ekki enn þá safnað sam-
an gögnum i þá átt, en eftir minni vilj-
um vjer leyfa oss að benda á fáein skip,
sem alls eigi eiga þar að standa. í slikri
hók og gagnlegri, sem almanakið'erfyrir
sjómenn, er áriðandi að með rjett mál
sje farið. Skipaskráin er leiðbeining eins
og annað, sem þar er, en hún gerir meira
ógagn en gagn sje hún röng.