Ægir - 01.01.1915, Blaðsíða 5

ÆGIR
3
Þá er að minnast á ástand það, sem
sjávarútvegur vor er nú í, og að siðustu,
að benda á, hvað tiltækilegast mundi
vera honum til viðreisnar og stuðnings.
En áður en jeg fer að lýsa sjávarútvegi
vorum, eins og mjer hefur komið hann
fyrir sjónir, ætla jeg að setja fram þá
spurningu :
Stefnir litvegur vor í rjetta átt ?
Margir lialda þvi fram, að vjelabáta-
útvegur vor sje ekki annað en víxlspor,
sem vjer hefðum átt að hlaupa yíir og
laka botnvörpungana í þeirra stað. Vjer
hefðum átt að verja því ije, sem varið
hefur verið til vjelabátakaupa, til þess að
kaupa góð botnvörpuskip, og hefðum
vjer þá átt álitlegan flota.
Satt er það að vísu, að allmarga botn-
vörpunga hefði mátt kaupa fyrir það fje,
sem borgað hefur verið fyrir alla vjela-
báta landsins, en vafasamara er hitt, hvort
velmegun hefði verið nokkru almennari,
þótt svo hefði verið gjört; og það er
einmitt almennn velmegunin, sem vjer
þráum.
Mín skoðun er það, að vjelabátar, sem
fást fyrir verð eins hotnvörpuskips, geii
miklu meiri atvinnu en það, og jafnvel
eins mikinn beinan hag eigendunum, ef
ekki gengur því ver. Því fleiri sjómenn
sem eiga íleytuna sína, því meiri likindi
eru til þess, að útvegurinn geti fætt þá.
Ekki kæmist mikið af öllum þeim mann-
fjölda, sem nú hefur atvinnu á vjela-
bátunum, á botnvörpuskip, sem fengist
fyrir verð þeirra, og af hverju ættu þá
hinir að lifa ?
Jeg er í engum vafa um, að vjelabáta-
útvegurinn er spor í rjetta átt. Annað
mál er það, hvort það spor hefði eigi
getað verið happadrýgra, en það hefur
reynst. Sem dæmi iná benda á það, að
fyrstu vélabátarnir, sem keyptir voru
híngað til landsins, voru allir of litlir, og
hafa auk þess reynst ljelegir að smíði og
efni. En þess er að gæta, að þá voru
eigi margir menn hjer á landi, sem feng-
ust við bátasmíði, og enginn vegur til
þess að þeir gætu fullnægt þörfum lands-
manna i byrjuninni, og landsmönnum
óx í augum, að kaupa stærri báta frá
útlöndum en þá, er ílytja málti með
milliferðaskipunum. Mjög margir ljetu
þá setja vjelar í róðrarbáta þá, sem þeir
áttu, en það reyndist sjaldan vel. Bát-
arnir voru illa til þess fallnir, og of veikir
fyrir vjelarnar. Ókunnugleikinn á með-
ferð vjelanna var og orsök til þess, að
þær skemdust fljótar en ella hefði þurft
eð vera, enda voru þær þá á tilrauna-
skeiði, og mun ófullkomnari en þær
eru nú.
En það eilt er víst, að hefði vjelabáta-
útvegurinn eigi hafist hjer um það leyti
sem hann gerði, þá hefði fólk orðið að
llýja burlu úr sumum veiðistöðum, því
svo mátli heita, að þar væri með öllu
hætt að fiskast á róðrarbátana.
Nú eru með hverju ári fengnir stærri
og traustari bátar, og er það vel farið,
að margir þeirra eru bygðir hjer á landi,
og slanda hinum útlendu bátum ekki í
neinu að baki.
Mikið er þó enn eftir af óhæfilega lill-
um bátum, en þeim fækkar þó smám
saman, því af þeim eru víst engir keyptir
hin síðari ár.
Bátarnir þurfa að vera vel sterkir og
úr góðu efni, og svo stórir, að fara megi
á þeim kringum landið.
Ætti als ekki að veita lán úr Fiski-
veiðasjóði íslands til kaupa á vjelabátum
er væri undir 15 smálestum að slærð.
Það, sem einkum er því til fyrirstöðu,
að bátarnir stækki, er hafnaleysið á land-
inu. Þar, sem ekki er hægt að láta bát-
ana liggja á floli, er ekki mögulegl að