Ægir - 01.08.1917, Síða 12

116
ÆGI R
heimtar að stýrissveifin sé tekin út að
bakborðshliðinni og stjórnborða hið mót-
setta. Afturhluti skipsins snýst við fyrri
skipunina til bakborða, og sá, sem rugl-
aði nokkru hér saman, og vissi ekki, að
það væri afturhluti skipsins sem snerist,
þegar stýrissveifin væri hreyfð, hann vissi
þá heldur ekki hvernig hann ætti að fara
að, dytti einhver fyrir borð, og skipið
væri á ferð. Komi slíkt fyrir, þá er það
hið fyrsta, að forðast að rota manninn
með skrúfunni. Detti maður út á stjórn-
borða, þá á að leggja stýrið hart bak-
borða til þess, að skrújan verði sem Jjœrst
manninum, þegar hann kemur móts við
liana, og gagnstœtt, jalli hann út á bak-
borða. Misskilningur >í þessu efni getur
orðið manni að bana.
Hinn mesti velgerðamaður farmanna er
og verður Englendingurinn Samuel Plim-
soll, fæddur 1824, d. 1898. Hann var lög-
fræðingur, en gerðist kolakaupmaður í
I.undúnum 1854. Honum blöskraði
græðgi kaupmanna, sem hlóðu svo gömul
skip sin, að hætta var að fara á þeim
milli næstu hatna, hvað þá yfir höfin.
Þingmaður varð hann 1868 og á þinginu
hóf hann baráttuna gegn hinum aura-
sjúku verslunarmönnum og ofhleðslu
skipa þeirra. Hann heimtaði skipaskoðun
og að hleðslumerki væri sett á hliðina á
hverju skipi og hleðsluborðið ákveðið.
Óllu þessu fékk hann áorkað, og vissu
þó allir, að hér var um milljarða sterl-
ingspunda farmgjald að ræða fyrir landið,
sem hlaut að tapast á komandi timum,
en mannúðin mátti sin meira, og hann
kom sinu fram; en við þetta brá svo, að
skiptapar minkuðu, og þá fóru menn að
athuga þetta víðar, en það var þó verk
eins manns.
Hringurinn á hliðum skipa heitir Plim-
solls-merkið, og skiparæflar, sem enn
sigla um sjóinn, og fljóta að mestu á
timbri því, er þau flytja, eru alment
meðal farmanna kölluð Plimsollsku lik-
kisturnar, því líkkistur nefndi hann oft
skipin í ræðum sinum.
Fyrir nokkru leitaði eg upplýsinga hjá
Samábyrgðinni um það, hve þung akkeri
ættu að vera á mótorbátum af ýmsum
stærðum, en mér var svarað, að engar
reglur væru fyrir þvi. Þetta skildi eg ekki,
að slíkt væri ekki fast ákveðið hjá félagi,
sem borgaði skaða á skipum og hlyti
þess vegna að krefjast, að alt væri svo
á hinum vátrygðu skipum, að sem minst-
ar likur væru til að það þyrfti að borga
út fé. Fór eg því víðar en fékk sömu
svör og leitaði síðan í bókum, en fann
ekkert, er átti við stærð þeirra skipa, sem
eg var að afla mér upplýsinga um. Að
síðustu fór eg til hr. Daníels Þorsteins-
sonar verkstjóra í Slippnum; er hann
skoðunarmaður skipa og hann gat gefið
þær bendingar, sem ættu að vera ábyggi-
legar, og sem Samábyrgðin ætti að láta
fylgja skilmálum, þegar hún tekur skip
i ábyrgð. Reglur þær, er hr. Daniel Þor-
steinsson gaf, eru þessar:
12—15 tonna bátur þarf 2 akkeri; á
annað að vega 120 pd., hitt 150 pd. og
30 faðma langa keðju á öðru akkerinu,
en 45 faðma á hinu.
30 tonna bátur þarf 2 akkeri, annað
200 pd , hitt 250 pd. og keðjur als 100
faðma.
40—50 tonna bátur, bæði akkeri jafn-
stór, hvort 300 pd. og 120 faðma keðjur
samtals.
Akkeri þessi eru lítið eitt þyngri en
bátar af sömu stærð mundu hafa þau í
útlöndum, en hér er um hafnaleysi að
ræða, og af þessum þunga mun ekki
veita hér. Samábyrgðin mun ein hafa
leyfi til að ákveða gildleika á keðjunum,
og enginn að ákveða neitt um það, nema
hún ein.