Ægir - 01.06.1923, Blaðsíða 7

ÆGIR
93
þessir flytja inn í landið eða eyða þar,
er talið að nema muni um 1 milj. króna
árlega.
Aðrar minniháttar flskveiðar.
Meðal annara meiri háttar fiskveiða
má íyrst og fremst nefna upsaveiðina,
sem gefur af sér um 1 milj. 900 þús. kr.
á ári. Beztu upsamiðin eru í Norður-
Noregi, þar sem upsinn er þurkaður til
útflutnings. Talsvert er líka veitt sam-
hliða stórsíldveiðunum, og auk þess er
upsaveiði stunduð árið um kring i smá-
um stíl í skerjagarðinum og fjörðunum.
Flyðra, áll og fleiri flsktegundir veiðast
einnig jafnvel þótt það sem veiðist á
þann hátt sé eigi mikið að verðgildi, þá
eru veiðar þessar næsta merkilegar, því
þær veita atvinnu milli aðalveiðitimabil-
anna og gera fiskætið, sem neytt er inn-
anlands mun fjölbreyttara.
í sambandi við þessar veiðar má og
nefna ýmsar skelfiskveiðar: humar,
krabba, krækling, ostrur o. fl. Þetta alt
er næsta lítið að verðgildi, en stuðlar
samt sem áður að þvi að Noregur held-
ur leiðtogasæti sínu meðal fiskiþjóðanna.
Hval- og selveiðin.
Jafnvel þótt eigi sé beinlínis hægt að
telja hval- og selveiðarnar til fiskveiða,
þá má þó ekki hlaupa yfir þær, þegar
rætt er um fiskveiðar landsins i heild,
því í báðum þeim atvinnugreinum standa
Norðmenn þjóða fremst. Norðmenn hafa
stundað hvalaveiðar um hundruð ára,
en árið 1865 fékk þessi atvinnugrein þann
vind í seglin, sem skipaði henni í fremstu
röð. Það var þegar Svend Foyn inn-
leiddi granat-skutulinn. Þessi veiðiaðferð
ásamt ýmsum öðrum endurbótum ger-
breytt atvinnuveginum og Norðmenn
skyldu fljótl hverja þýðing endurbætur
þessar höfðu og notfærðu sér þær eins
og bezt þeir gátu.
Árið 1912 stóðu hvalveiðarnar með
mestum blóma. Þá voru í Noregi um 60
hvalveiðafélög, sem höfðu stöðvar á Is-
landi, Grænlandi, Færeyjum, Hjaltlandi,
Afríku, Ástralíu, Suður-Georgíu, Suður-
Orkneyjum, Suður-Ameríku, Mexico og
Alaska. Veiðin nam það ár 27 miljónum
króna, en árið 1914 38 miljónum og það
ár varð arðurinn af hvalveiðunum meiri
en nokkuru sinni áður. Næstu árin á
eftir gekk hvalveiðin heldur til þurðar,
en nú virðist hún vera að aukast aftur.
Hvallýsið kom að ágætu gagni sem
viðbit í íeitmetisvandræðunum i stríðinu.
Þá voru settar á stofn tvær verksmiðjur,
önnur í Sandfirðinum en hin í Freder-
iksstað, sem hreinsa hvallýsið og síðan
er búið til úr því smjörlíki.
Ekki má heldur gleyma selveiðunum,
þótt þær hafi aldrei verið jafnþýðingar-
miklar og hvalveiðarnar. Selveiðarnar
heyrist mjög lítið um, vegna þess að
veiðarnar eru reknar norður við hafís-
breiður Ishafsins. Gufuskip og mótor-
skip frá 25 —150 lestum að stærð stunda
veiðar þessar, og eru þau gerð út frá
Tromsey, Varðey, Hammerfest og Ála-
sundi. Árið 1917 var ágóðinn af selveið-
unum talinn um 6 milj. kr.
Yfirstjörn og eftirlit hinna margháttuðu
og ólíku fiskiveiða Noregs er í höndum
Fiskiveiðastjórnarinnar (Fiskeristyrelsen)
sem er nokkurskonar deild úr verzlun-
arráðuneytinu. Aðalskrifstofa Fiskveiða-
stjórnarinnar er samt ekki í Iíristjaníu,
heldur í Bergen, sem liggur betur við
sem miðstöð fiskveiðanna. Aðalmaður
stjórnarinnar er nú Sigurd Assersen og
hefir hann sér til aðstoðar fjölda erind-
reka. sem bæði hafa praktiska þekkingu