Ægir - 01.02.1930, Blaðsíða 16

42
ÆGIR
hver lög, sem mikilsvarðandi eru íyiir
þjóðina og eftirtekt vekja utan lands og
innan«.
Hvar er nú »Þorgeir á þingi«, er vits-
munina miklu hefir til þess, að leggja
fyrir Alþingi þau lög, nú á öld stéltarígs
og byltinga, að ekki verði þau til þess,
að íslendingar að einhverju Ieyti segi sig
úr lögum, eða verði sagðir úr lögum, hvor-
ir við aðra.
Vér skulum vona, að hann sé til, eða
öllu heldur vænta þess, að allir alþingis-
menn vorir vilji, á þessu rnerka ári, vinna
að því einhuga, að samþykkja þau ein
lög, sem eru allri þjóðinni til heilla og til
eflingar og farsældar atvinnuvegum vorum,
en einkum skulum vér treysta því, að þeir
standi saman, sem klettur stuðlabergs í
því máli, að endurreisa einmitt á þúsund
ára afmæli Alþingis það, ísland, sem vér
að réttu lagi eigum, en höfum enn ekki
fengið.
Þegar ísland 1. desember 1918 var við-
urkent fullvalda ríki, gerðu margir íslend-
ingarar sér von uro, að nú mundi efst á
dagskrá hjá ríkisstjórn og Alþingi, jafn-
framt þvi, að vernda af öllum mælti feng-
ið sjálfstæði, að vinna aftur undir hið
unga ríki forn og helg réltindi, sem eru í
þann veginn að gtatast, en hér á ég eink-
um við Landhelgi vora eins og hún að fornu
var og framvegis á að vera.
Með fjölda lagaákvæða á átjándu öld
voru takmörk fyrir verzlun og veiðum út-
lendinga á hafinu kringum ísland selt 4
mílufjórðungur frá ysta eyjum og annesj-
um á haf út unr stórstraumsfjöru og þeim
auk þess bannað, að stunda fiskiveiðar á
fjörðum og flóum íslands.
Samskonar voru ákvæðin í konungsúr-
skurði 22. febr. 1812, í bréfi utanríkis-
ráðuneytisins 11. des. 1833 og í bréfi dóms-
málaráðuneylisins 18. apríl 1859. Með til-
skipun 12. febúar 1872, sem lögð voru
fyrir Alþingi i frumvaipsformi, var svo um
landhelgina mælt, að rrtakmörk hennar«
skuli vera »eins og þau eru ákveðin í
hinum alm. þjóðárrétti, eða kunna að
verða sett fyrir ísland með sérstökum
samningi við aðrar þjóðir«. í hinum al-
menna þjóðarrétti eru engar þjóðréttar-
reglur um víðáttu landhelginnar, og ein-
ungis einn samningur hefir verið gerður
milli Damnerkur og Stóra-Bretalands urn
tilhögun á fiskiveiðum danskra, og bretskra
þegna á hafinu umhverfis Færeyjar og
íslands og þar er landhelgin að eins talin
»3 fjórðungar úr milu út frá ystu takmörk-
um, þar er sjór gengur eigi yfir um fjöru«.
t*essi samningur var gerður 24. júní
1901, en ekki auglýslur hér á íslandi fyr
en 2. marz 1903. Samningurinu nær að
eins til fiskiveiða, en að öðru léyli eru
landhelginni islenzku engin takmörk selt,
hann er einungis gerður við Bretu, og þvi
með öllu óheimilt öðrum úllendum þjóð-
um, að fara eftir honum, gagnvart þeim
gilda hin gömlu takmörk (4 mílufjórðung-
ar), uns Alþingi kann að ákveða anuað,
því það er löggja/arþing íslendinga og það
eitt, sem gelur sett og á að setja ákvœði um
landhetgi hins fullvalda islenzka rikis, og
til þess er 1930 kjörið ár og Lögberg kjör-
inn staður, Eina ríkið, sem i móinn gæti
maldað, er Stóra-Bretland, en á því er
engin bælta. Enginn má óvirða stórveldi
þetta, er fór sem verndari smáþjóðanna í
heimsstyrjöldina miklu, með því að gera
því þær getsakir, að það vilji níðast á
á minstu þjóðinni í Norðurálfu vopnlausri
og meina henni að ákveða um sín land-
helgismál eins og hún hefir bæði söguleg-
an og lagalegan rélt til; öllu heldur nrá
treysta því, að Bretar vilji á þessu mikla
hátíðar-ári koma færandi hendi, og þá
munu hinar stórþjóðirnar ekki vilja reyn-
ast ver. Frændþjóðum vorum á Norður-
löndum má treysta í máli þessu hið bezta,