Ægir - 01.05.1934, Blaðsíða 5
ÆGIR
111
Harðfiskur.
I sambandi við leiðbeingar þær, sem
félag islenzkra fiskimjöls-framleiðenda
gefur, um þurkun hausa og verkun
hryggja, væri æskilegt, að einhver vildi
taka sig til og leiðbeina mönnum um
góða verkun og verkunaraðferð á harð-
fiski (Stokfisk) til útflutnings, því búast
má við, að hinn þurri saltfiskur komist
ekki allur á Spánar- og ítaliu-markaði,
verði einhverjar hömlur settar um magn
það, sem flytja má til þeirra landa, og
þá verður eitthvað til bragðs að taka,
til þess að losna við fisk þann, sem eftir
verður, þegar hið tiltekna magn er komið
til Suðurlanda.
Það mun þurfa mikinn undirbúning
til þess að herða fisk í stórum stíl, og
eitthvað verður að hugsa um, hve mikið
herða skuli árlega og þar fylgt einhverj-
um reglum, sem einstaklingurinn getur
ekki sett, heldur þeir, sem væru kjörnir
til að ígrunda þetta mál og koma á fram-
kvæmdum, ef til þess kæmi.
Margt hefur breyzt siðan 1878—1908,
en þó ekki svo, að enginn Islendingur
kunni að herða fisk nú á dögum, þótt
borið hafi við, að sumir nútímamenn
hafi látið á sér heyra, að þeir þekktu
ekki þá verkunaraðferð og varla að furða
sig á þvi, þar sem ekki hefur heyrst um
annað talað, siðasta aldarfjórðung, en
saltfisk og meiri saltfisk, 8/4 °S 7/8 þurk-
un og labra.
Á árunum 1878—1884, var harðfiskur
sendur út meira og minna. Var hann
bæði frá Álftanesi, Strönd, Vogum og
Suðurnesjum. Þeir, sem lögðu inn í stór-
um stíl, voru útvegsbændur, t. d. Guð-
uaundur Guðmundsson á Auðnum, Guð-
mundur í Landakoti, Sæmundur á Vatns-
feysu, Egill Hallgrímsson í Vogum, Njarð-
vikurmenn, Ketill í Kotvogi og fleiri. —
Úr netjafiski tóku þeir allt það, sem galli
sást á, flöttu það og þvoðu vandlega,
kösuðu í einn sólarhring og breiddu því
næst á grasvöll, grjótgarða ogklappir, þar
sem þær voru. Sumir kösuðu ekki, heldur
lögðu fiskinn beint úr þvottinum á garða
eða grasflöt. Með þessu móti komust
þeir oft hjá, að fá gallaðan sallfisk í
nr. 2—3, þvi þeir gallar komu sjaldan
fram á honum hertum.
Á nefndum árum var fiskverðið á
»príma« saltfiski 40—45 krónur hvert
skippund, en fyrir skippund af harðfiski
fékkst um 110 krónur. Fleiri harðfiskar
fara í skippundið, heldur en verkaðir
saltfiskar, en sá munur fer þó eftir þvi,
hversu mjög saltfiskurinn er þurkaður,
en á nefndum árum mun hann hafa
verið mjög þur. Þá var enginn simi og
fáar póstferðir frá útlöndum, móts við
það sem nú er, og þegar fiskfarmar í
»skonnortunum« fóru héðan,.var óvíst,
oft og einatt, hvar hann mundi lenda,
en þær tvær hafnir, sem um var að ræða
og oftast nefndar, voru Bergen og Bilbao
og til þess að fá vissu um, hvort flytja
ætti farminn, var komið við í Stornoway
á Lewis-eyjum, og þangað komu boð
símleiðis frá umboðsmönnum hvert halda
skyldi, en harðfiskurinn fór að öllu jöfnu
beint til Bergen, og markaður var þá
fyrir hann.
Frá íslandi hefur verið leitað að mark-
aði fyrir saltfisk og síld, viða um lönd,
og eitthvað af fiski hefur verið sent og
selt í Suður-Ameríku, en hljótt hefur
verið um verðið á þeim slóðum og einnig
um, hvernig fiskurinn hafi komið fram,
eftir ferðina yfir brunabeltið (47 breidd-
arstig, um 3000 sjómílna sigling).
Nú eru liðin 18 ár, síðan menn voru
hér að tala um, sin á milli, að Spán-
verjar seldu lakari fisktegundir, sem á