Ægir - 01.10.1974, Blaðsíða 10

svæði og að því er lýtur að öllum tegundum
sem aflann mynda. Hins vegar blasir það við
að aflaaukningin liggur að verulegu leyti í
auknum hreyfanleika í sókninni bæði milli
svæða og tegunda. Fiskifloti hinna ýmsu
þjóða, sem sækja á þetta svæði, er ekki eins
staðbundinn iog áður var, skipin hafa stækk-
að, og af þessu skiptist sóknin örar milli
svæða; þegar afli tregast á einni fiskislóð
færir mikill hluti flotans sig strax á aðra.
Meðan flotinn Vcir staðbundnari, meira bundinn
heimamiðum hverrar þjóðar, nýttist allt haf-
svæðið ekki eins jafnt og nú er orðið og heild-
araflinn af því þar af leiðandi minni að
öðru jöfnu. Sama er að segja um skiptingu
milli tegunda, að með hinum þróuðu fiski-
leitartækjum í stórskipum, sem geta leitað
allstaðar fyrir sér, þá verður auðveldara en
áður að beina sókninni í nýjar fisktegund-
ir, sem finnast í veiðanlegu magni, þegar ein
tegund er gengin til þurrðar. Hvorttveggja
þetta orsakar náttúrulega aukinn heildarafla
af öllu svæðinu að öðrum aðstæðum óbreytt-
um.
Hér á eftir verður nú fjallað um aðalsvæðin
hvert fyrir sig, en síðan um sérsvæðin innan
þeirra.
AÐALSVÆÐI 1.
Þetta aðalsvæði takmarkast að sunnan af
línu sem dregin er í vestur frá Bretagneskaga
eða eftir 48° breiddEirbaugnum vestur að 42°
v. 1. Innan þessa aðalsvæðis er að vestan
hafsvæði vestur af 1000 metra kantinum vest-
ur af Bretlandseyjum og írlandi, og nær vest-
ur að 42° v. 1., svo koma íslandsmið, Fær-
eyjamið, og Austur-Grænlandsmið vestur að
Hvarfi (44° v. 1..). Austurhluti þessa aðal-
svæðis takmarkast að sunnan við 64° n. br.
nema við Færeyjar, þar nær það suður að
63° n. br. iog á þessum austurhluta svæðis-
ins eru miðin við Norður-Noreg, Hvítahaf og
Barentshaf og miðin kringum Svalbarða og
Bjarnarey og í Ishafinu austur að 51° a. 1.
en þar eru austurtakmörk þessa aðalsvæðis.
Heildaraflinn á þessu svæði öllu hefur leik-
ið á 3,4 milljónum að 4,4 milljónum lesta
árlega undangenginn áratug, en aflasveiflur
þó verið miklu meiri innan einstakra tegunda
en heildaraflasveiflurnar gefa til kynna.
Aflinn eftir tegundum á aðalsvæði 1.
í þeim tölum, sem hér fara á eftir um
heildaraflann eftir tegundum á aðalsvæði 1,
er ekki meðtalinn aflinn við Austur-Græn-
land, því að hann er ekki sundurliðaður eftir
tegundum í töflunni, sem tölumar eru tekn-
ar eftir. Sá afli hefur enda lítil áhrif á heild-
artölurnar, þar sem hann hefur ekki numið
allur nema 40-80 þús. lestum árlega. Þegar
talað er um austurhluta svæðisins er eins
og áður er greint, átt við miðin við Norður-
Noreg og í íshafinu, I og II (b og c), en í
vestur hlutanum íslands- og Færeyjamið (Va
og b).
Sveiflurnar í síldaraflanum á aðalsvæði I
voru gífurlegar á skýrslutímabilinu (Sjá enn-
fremur um sérsvæðin hér á eftir). Heildar-
síldaraflinn var 1 milljón 259 þús. lestir 1962,
náði hámarki 1966 og var þá 2 milljónir og
12 þús. lestir en snarminnkaði næsta ár (1967)
öll minnkunin það ár í vesturhlutanum (ís-
landsmiðum) en næsta ár einnig í austurhlut-
anum og síðan jafnt og þétt á öllu svæðinu
þar til 1972 að hann var aðeins 13 þús. lestir
og var sá afli tekinn í austurhlutanum.
Sveiflurnar í loðnuaflanum voru litlu minni.
Loðnuafli var nálega enginn í byrjun tíma-
bilsins, 4 þús. lestir, en fór vaxandi á öllu
svæðinu, einkum síðari hluta áratugsins og
var 1972 orðinn 1 milljón 870 þús. lestir.
Allmiklar sveiflur hafa orðið í afla þorsks
á aðalsvæði I. Þorskaflinn var 1 milljón 337
þús. lestir 1962, náði hámarki 1969 og var þá
1 milljón 667 þús. lestir, en fór síðan minnk-
andi og það stórlega (í austurhlutanum) og
var 1 milljón 64 þús. lestir 1972. Ýsuaflinn
dróst mikið saman á vesturhluta svæðisins
(sjá síðar Va og b) en var nálega hinn sami
við lok tímabilsins og hann var í byrjun þess
á austursvæðinu. Sveiflur voru þó þar milli
ára. Heildarýsuaflinn af svæðinu öllu var 231
þús. lestir 1962 en 143 þús. lestir 1972.
Svonefndur „pólarþorskur" fór að verða um-
talsverður hluti aflans á aðalsvæði 1 í lok
áratugsins og var sá afli allur fenginn í aust-
urhluta svæðisins. Pólarþorsks er ekki getið í
aflaskýrslum sérstaklega fyrr en 1969, en
þá er hann 140 þús. lestir, náði 348 þús. lest-
um 1971 en hrapaði næsta ár niður í 167 þús.
lestir (1972).
284 — Æ GI R