Ægir - 01.05.1979, Page 59

Sigfus Jónsson, Framkvæmdastofnun ríkisins, byggingadeild:
Dreifíng
sóknar skuttogara
1975 og 1976
A undanförnum árum hefur þorskafli báta suð-
afl' a.n ancts minnkað mikið á sama tíma og togara-
1 1 öðrum landsfjórðungum hefur aukist. Ein
a orsök þess er almennt talin sú að aukin sókn
^°gara fyrir vestan, norðan og austan land hefur
W þess að fiskur nær ekki að ganga suður á
fa^®ninSarslóð. Þessar breytingar, sem komu í kjöl-
ar hinna miklu skuttogarakaupa er hófust í kring-
vm 1070, hafa leitt til tvíþættrar deilu. Annars
&ar um það hvort sé skaðlegra þorskstofninum
. as°kn á vetrarvertíð suðvestanlands eða sókn
^°gara mest allt árið í öðrum landshlutum. Hins
rar er deilt um stefnu stjórnvalda í byggða-
, Urr>, sem er að margra áliti undirrót þessara
breytinga.
k 1 10- 8r- laga nr. 97 29. júní 1976 um Fram-
^ í^^slofnun ríkisins er kveðið á um að byggða-
jj st°fnunarinnar skuli fjalla um áhrif opin-
atv^ a^®er®a a byggðaþróun. Stór hluti þeirrar
fyri’nnnppbyggingar sem stjórnvöld hafa beitt sér
VeriðV'^a Um lancl ur|danfar'n ár, og kennd hefur
við byggðastefnu, fólst í því að veita mörgum
ag®m^araðilum hagstæða fjármagnsfyrirgreiðslu til
áru ®era nt skuttogara. Þannig hafa á 10
eðam Urn skuttogarar verið keyptir til landsins
too Ven^ sm'ðaðir innanlands. Áhrif þessara skut-
je malcauPa á bæði vöxt og viðgang helstu nýtan-
ski^^ ^otnf*skstofna svo og á veiðar annarra fiski-
kv^ ^afa vakið athygli hjá byggðadeild Fram-
að h . st0^nunar ríkisins. Var þess vegna ákveðið
VeigaJa frumathugun á því hvar skuttogararnir
ska ^ bJpplýsingar um slíkt eru af skornum
viðmmtt °8 varð því að fara þá leið að styðjast
stað^°^n ^ Tilkynningaskyldu íslenskra skipa um
etningu togaranna við veiðarnar hverju sinni.
Athugunin fór þannig fram að ein staðar-
ákvörðun hvers togara þriðja hvern dag I. til 28.
dag hvers mánaðarárin 1975 og 1976 varskráð,eða
samtals 240 skipti. Ef togarar voru i höfn eða greini-
lega á siglingu á miðin var skráningu sleppt.
Niðurstöður skráningar voru síðan gataðar á tölvu-
spjöld og tíðni togara í hverju hólfi þess staðar-
ákvörðunarkerfis sem Tilkynningaskylda íslenskra
skipa notar reiknuð út. Á þann hátt var einnig
mögulegt að reikna út árstíðardreifingu sóknar og
dreifingu sóknar togara frá einstökum landshlutum.
Þar sem Reykjavíkurtogarar nota ekki Tilkynn-
ingaskylduna var því miður ekki hægt að taka þá
með í athugunina. Hins vegar eru tvö svo nefnd
undanþáguskip, Ársæll Sigurðsson II og Rán,
ásamt síðutogurum, Víkingi og Harðbaki, með í
hópnum.
Helstu niðurstöður athugunarinnar eru sýndar á
meðfylgjandi kortum. Af þeim má draga ýmsar
ályktanir, en á þessu stigi málsins verður les-
andanum það eftir látið. Inn á kortin vantar veiðar
íslenskra togara við Austur-Grænland. Þá eru á
kortunum sýnd í grófum dráttum þau svæði sem
voru íslenskum togurum lokuð árin 1975 og 1976,
annað hvort allt árið eða árstíðabundið.
Við athugun þessa lögðu ýmsir hönd á plóginn
auk undirritaðs. Hannes Hafstein framkvæmda-
stjóri Slysavarnarfélags íslands veitti góðfúslega
leyfi til þess að nota frumgögn Tilkynninga-
skyldunnar. Úrvinnslu úr frumgögnum annaðist
Guðmundur Guðmundsson landfræðingur og kort-
in teiknaði Lilja Karlsdóttir, bæði hjá Fram-
kvæmdastofnun ríkisins. Tölvuforritin skrifaði
David Bennison við landafræðideild háskólans í
Newcastle upon Tyne, en sá skóli greiddi kostnað
við götun og tölvuvinnslu upplýsinganna.
ÆGIR — 311