Ægir - 01.01.1982, Page 35

Frá okkar sjónarmiði, sem stóðum að tillögu
Sunnlendinga, var það nánast aðalatriði að þetta
mal væri það þróað og menn væru orðnir það
Slöggir á staðreyndir í þessu máli að það væri
framkvæmdin sem þarna þyrfti að koma til skjal-
anna.
Hér eru staddir margir menn sem eru kunnugir,
Jafn kunnugir og kunnugri þessu vandamáli heldur
en ég er, en við vitum allir að hringormurinn er
daglegt og dýrt vandamál í öllum frystihúsum
landsmanna. Hann virðist alltaf vera meira og
minna til staðar í þorskvinnslu, en í mismunandi
magni, sennilega eftir veiðisvæðum, þ.e. hvort að
fiskur veiðist á grunnslóð eða djúpslóð.
Þetta ormafyrirbæri, þ.e. tilvera ormsins, kallar
a hækkun stuðla í pökkunarvinnu frystihúsanna,
stórhækkar og tefur alla þá vinnu. Fyrir 2—3 ár-
Um minnir mig að menn hafi gert sér það til dund-
urs að verðleggja hvern orm, þá á gamlar krónur 5
°g varla hefur verðmæti ormsins lækkað síðan.
I saltfiskframleiðslu veldur ormurinn einnig
aföllum þó hingað til sé gríski markaðurinn sá eini
sem hreinlega bannar innflutning á ormafiski. Ég
atti kost á því að vera viðstaddur vandræðaástand
1 Pyreus í Grikklandi fyrir réttu ári síðan, meðan
Þ'ð þinguðu hér. Þar höfðu innflutningsyfirvöld
'nnsiglað 400 tonn af saltfiski vegna hringorms og
Þá gafst mér kostur á að fara með þeim Friðrik
Pálssyni og Tómasi Þorvaldssyni þarna suður eftir
t'l að leysa það mál. Ég verð nú að segja það strax
að lausnin fékkst, en það var ákaflega lítið sem við
gatum til málanna lagt. Þeir hafa sín Fiskifélög,
Þeir hafa sínar stofnanir, fyrir utan innflutnings-
yfirvöld og tollyfirvöld sem hreinlega innsigluðu
f'skinn í kæligeymslum. Fiskifélagið þeirra, eða
hafrannsóknastofnun hafði á takteinum talningu á
°ntium í þessum fiski og þetta var aldeilis ótrúleg-
Ur fjöldi, sem að kom fram við talningu í mörgum
f'skum, þannig að okkar erindi var nánast það að
ganga fyrir þessa aðila og biðja um gott veður, og
beita því að reyna að bæta þetta ástand. Fyrir vel-
v'lja margra þessara stofnana, sem höfðu auðvitað
ahuga á viðskiptum við ísland og vildu ekki bregða
^yrir þau fæti, þá fékkst farsæl lausn í þessu til-
v'ki> gegn nokkuð itarlegum loforðum um að þetta
endurtæki sig ekki og ég veit að á þessu ári hefur
mat á saltfiski fyrir þennan markað töluvert
breyst, að því leyti til, að það má líkja því meira
v,ð mat á frystum fiski. Það er gáð að ormi í salt-
f'skinum og hann er fjarlægður eftir því sem hægt
er, ef það er ekki því meira magn. Annars er hann
hreinlega dæmdur frá þessum markaði. En þó ég
geri mér tiðrætt um Grikkland, þá var auðheyrt á
grískum kaupendum og umboðsmönnum okkar
þarna suður frá, að ítölum og Spánverjum er einn-
ig mjög vel kunnugt um þetta fyrirbæri, þó að það
hafi verið látið viðgangast fram að þessu.
Með öðrum orðum, við sjáum allir, þó að ég
hafi ekki um það tölur tiltækar, hvilikum skaða
þessi hringormur veldur fiskvinnslunni, hvort sem
litið er til frystingar eða saltfiskframleiðslu og hef
ég þó ekki minnst á að vandamálið er tvíþætt að
því leyti að selastofninn þarf sér til viðhalds mik-
inn fisk og fyrir nokkrum árum síðan virtist talað
um jafnvel hundrað þúsund tonn á ári.
Það hafa komið til mín skipstjórnarmenn fyrri
hluta vertíðar, sem lagt hafa net sín undan Selvogi,
menn sem ekki hafa byrjað á linu, en byrjað í fyrra
lagi á netum meðan lítið var gengið af fiski á
grunnslóð og má kannske segja að selurinn hafi
haft lítið að éta fram að því, en úr mörgum tross-
unum gátu þeir varla hirt einn einasta fisk þar eð
selurinn var búinn að stífa hann. Þetta breyttist að
vísu um leið og fyrstu göngur komu, en hvað gerir
selurinn þá, hann er ábyggilega í móttökunefnd-
inni fyrir þorskinn.
Mér skilst að af þeim selategundum sem algeng-
astar eru hér við land, sé landselurinn i langmest-
um fjölda og þá útselurinn i minna mæli, en hing-
að fáum við einnig heimsóknir vöðusels og hringa-
nóra í einhverjum mæli. Vestmannaeyingar segja
að selagengd við Surtsey sé á vissum tímum sumars
svo mikil, að eyjan sé nánast öll á iði.
Við vitum allir að landsmenn eru hættir að nýta
selinn. Kópaskinn voru dýrmæt vara fyrir nokkr-
um árum, en eru það ekki lengur. Þessvegna telj-
um við, og ég sé að það mun vera sameiginlegt með
Sunnlendingum og Norðlendingum, að það sé
óhjákvæmilegt að þetta mál saltist ekki í kerfi um
ófyrirsjáanlega framtíð, heldur teljum við að þess-
um málum sé best borgið í höndum aðila sjávarút-
vegs og landbúnaðar. í minum huga tengist land-
búnaður þessu máli fyrst og fremst, því landeigend-
ur þeirra selalátra sem til greina kæmi að veiða
kópana í, yrðu að vera með í samvinnu. Þeir yrðu
að veita leyfi til veiðanna. Landbúnaðurinn, ekki
síst á afskekktum stöðum, á við sín vandamál að
glima. Því skyldum við ekki reyna að bæta við
aukabúgrein og græða virkilega á henni sjálfir með
því að fækka selnum? Ég held að það hljóti að
ÆGIR — 23