Ægir - 01.03.1983, Blaðsíða 29

^gúst Einarsson:
^fkoma útgerðar á
úrinu 1982
í grein þessari mun ég
reyna að gera nokkra
grein fyrir rekstraraf-
komu útgerðar á árinu
1982 og horfum í málefn-
um útgerðarinnar nú í
ársbyrjun 1983.
Svo sem öllum er
kunnugt, þá fer veiga-
mesta fiskverðsákvörðun
hvers árs fram við hver
verg . áramót. Við þá fisk-
u>ti v& yÖr^Un er mJög stór hluti af botnfiskaflan-
hefUrer°*aS^ur> t.d. allur vertíðaraflinn. Að vísu
verðtr. a allra síðustu árum orðið sú breyting að
yfir .lrnabilið hefur breyst frá því að vera jan.-mai
þessi ^ lolca tebruar °§ síðan til maíloka. Var
öru reyting nauðsynleg þegar litið er til hinnar
um 6r bólgu og kostnaðarhækkananna á s.l. ár-
Við ■
um ^ aramótaverðlagninguna er byggt á aflatöl-
ins i9n,ns a Undan. T.d. var byggt á aflatölum árs-
19§2 r, ke§ar fiskverð var ákveðið í upphafi árs
j^fnóð annig befur stöðug aflaaukning síðustu ára
ans u Um verið metin inn í rekstrargrundvöll flot-
inu ’á atlanukningin hefur haldið niðri fiskverð-
óðUmS7 ,arum- ^essari aðferð, þ.e. að taka jafn-
verið dl aflaaukningarinnar, hefur ítrekað
lulltr,'m°tInæb * Verðlagsráði sjávarútvegsins af
Við P utve8smanna.
tekið Ö^Um ta§t á það þunga áherslu að t.d. væri
ingu hmeðaltal afla s.l. þriggja ára við verðlagn-
brevt,- Veidu sinni en okkur hefur ekki tekist að fá
^tlngu hér á.
tonnannU ^1 var þorskafli okkar um 460 þúsund
tonn ðotntiskaflinn samtals um 714 þúsund
bessar°f- aulctst um 9% frá árinu áður. Við
arskii °Ur var miðað þegar ákvörðun um rekstr-
lenski r Vut?erðarinnar fyrir s.l. ár var tekin. ís-
■skveiðiflotinn hóf því árið 1982 á grund-
velli sem byggður var á mesta aflaverðmæti, sem
sögur fara af hér á landi. Þegar svo hart er keyrt,
þá hljóta allir að sjá að ekki má mikið út af bera til
að illa fari.
Svo sem að framan segir þá höfum við búið við
stöðuga aflaaukningu á undanförnum árum bæði
hvað varðar heildarafla og líka hvað varðar afla á
sóknareiningu. Þegar litið er til þessarar stað-
reyndar þá skyldi maður ætla að afkoman hefði
verið góð hjá útgerðinni á undanförnum árum og
digrir sjóðir myndast til að mæta áföllum ef upp
kynnu að koma, en því miður er þvi ekki að heilsa.
Skv. reikningum útvegsins 1980, nam tap botnfisk-
veiðiflotans tæpum 10% og reikningar ársins 1981
sýna tap er nemur 12.9% af tekjum.
Strax á fyrstu mánuðum ársins 1982 varð ljóst,
að í algjört óefni stefndi varðandi útgerð togar-
anna. Þegar fiskverð var ákveðið þann 1. júní s.l.
og hækkað um 10% til jafns við kaupgjaldsvísitölu
var alfarið litið framhjá þeirri aflarýrnun sem orð-
in var á fyrstu 5 mánuðum ársins. Var þarna fylgt
þeirri reglu að líta á aflatölur ársins á undan þó
ljóst væri að engin von væri til þess að sá afli
næðist á árinu. Þannig hafði þorskafli togaranna
minnkað á fyrstu 5 mánuðum ársins um 40% og
einnig varð verulegur samdráttur í þorskafla bát-
anna eða 16%.
Samfara þessari aflaminnkun milli áranna 1981
og 1982 hafði átt sér stað veruleg sóknaraukning
þannig að afli á sóknareiningu minnkaði um meira
en framangreindar tölur gefa til kynna.
í júnimánuði fór að bera á mjög alvarlegum
rekstrarvandræðum hjá togurunum og um miðjan
mánuðinn var búið að leggja um 10 togurum af
þeim sökum. Þann 18. júni skipaði sjávarútvegs-
ráðherra starfshóp, sem kanna skyldi rekstur tog-
aranna og gera tillögur um aðgerðir þeim til
aðstoðar.
í framhaldi af skipan þessa starfshóps og þeirri
staðreynd að sjávarútvegsráðherra virtist þá hafa
fullan skilning á því að eitthvað þyrfti að gera í
málefnum þeirra strax, voru þeir togarar sem
stöðvast höfðu sendir til veiða aftur í þeirri trú, að
aðgerðir kæmu fljótlega upp úr mánaðamótunum
júni-júlí.
Þann 28. júní skilaði þessi starfshópur viðamik-
illi úttekt á afkomu togaranna það sem af var árinu
ásamt hugleiðingum um hugsanlegar aðgerðir.
Ennfremur fylgdu skýrslunni tillögur frá meiri-
hluta hópsins.
ÆGIR — 133