Ægir - 01.11.1985, Qupperneq 22

Dr. Grímur Valdimarsson:
Rannsóknastofnun fisk-
iðnaðarins í
og framtíð
Inngangur
Ágætu þingfulltrúar.
Um langt árabil hefurþaðverið
venja að gefin sé hér á Fiskiþingi
skýrsla um starfsemi Rannsókna-
stofnunar fiskiðnaðrins. Að þessu
sinni verður aðeins drepið á
nokkur þau verkefni sem unnið
hefur verið að á þessu ári en lögð
áhersla á verkefni sem teljast
áhugaverð en eru ekki enn komin
á verkefnaskrá stofnunarinnar..
Síðari hluta þessa erindis verður
síðan varið til að ræða hugmyndir
um að stofnuninni verði breytt úr
ríkisfyrirtæki í sjálfseignarstofnun
en þannig teljum við að hún geti
betur svarað rannsóknaþörfum
fiskiðnaðrins í framtíðinni.
Rannsóknir í gangi
1. Líftækni
Meðal verkefna sem unnið
hefur verið að á þessu ári má
634-ÆGIR
nútíð
nefna líftækni en mikið hefur
verið rætt og ritað að undanförnu
um möguleika á því að beita
svokölluðum ensímum á ýmsum
sviðum í fiskiðnaði, einkum við
roðflettingu og himnuhreinsun.
Núeru hafnartilraunirviðaðfjar-
lægja himnur af þorsklifur til
niðursuðu með ódýrum iðnaðar-
ensímum og lofa fyrstu niður-
stöður góðu um framhaldið.
Þessar rannsóknir eru fjármagn-
aðar af Samvinnusjóði íslands.
Þá má nefna að fyrirhugaðar eru í
samvinnu við Háskóla íslands og
Iðntæknistofnun tilraunir með
framleiðslu á ensímum úr slógi í
nokkru magni en vonir eru
bundnar við að þau geti orðið
verðmæt útflutningsvara auk þess
að nýtast í fiskvinnslunni.
2. Tvífrysting
Eins og kunnugt er hefur á síð-
ustu misserum mikið verið rætt
og ritað um tvífrystingu á fiski.
Menn hafa óttast þá þróun sem
óhjákvæmilega leiðir af tilkomu
frystitogaranna, þ.e. að atvinna
flytjist í auknum mæli úr landi. í
þæjarfélögum sem byggja
afkomu sína á fiskvinnslu hafa
menn viljað sporna við þessari
þróun með því að vinna upp-
þíddan sjófrystan fisk í landi.
Margir hafa bent á að miðað við
núverandi rekstrarforsendur hafi
frystihús ekki efni á að kaupa
frystan fisk og endurvinna. Breyt-
ist þessar forsendur hins vegar,
t.d. vegna tilkomu arðbærrar sér-
vinnslu og aukinnar hagkvæmni
í rekstri vinnslustöðva gæti tví-
frysting borgað sig. Gæðamálin
eru lykilatriði í þessu sambandi
því standist tvífrystur fiskur ekki
gæðakröfur kemur slík vinnsla að
sjálfsögðu ekki til greina. í vor
athuguðum við því í samvinnu
við Sölumiðstöð hraðfrystihús-
anna og Sjávarafurðardeild S.Í.S-
áhrif tvífrystingar á gæði þorsks
og grálúðu og kynntum okkurer-
lendar rannsóknir á því sviði.
í stuttu máli rýrir tvífrysting
ekki gæði að neinu ráði ef rétt er
að staðið en þó er Ijóst að setja
verður ákveðnar reglur um að
aðeins glænýr fiskur sé tekinn ‘
slíka vinnslu. Með skipulagningu
býður tvífrysting upp á fullvinnslu
fisks með jöfnum afköstum og
jöfnum hráefnisgæðum.
3. Ný tegund þorskalýsis
Rannsóknastofnunin tók að sér
í samvinnu við Háskóla íslands
og Lýsi h.f. að framleiða 1 tonn af
nýrri tegund þorskalýsis sem
hefur hátt hlutfall þeirra efna er
næringarfræðingar telja að hafi
veruleg áhrif til varnar gegn
kransæðasjúkdómum. Þótt eitt
tonn virðist ekki mikið magn þá
er hér um mjög umfangsmikla
vinnslu að ræða og kom tilrauna-
verksmiðja stofnunarinnar þar í
góðar þarfir. Ekki er Ijóst á þessu
stigi hvort framhald verður á
þessari vinnslu.
4. Saltfiskrannsóknir
í samvinnu við Sölusamband
ísl. fiskframleiðenda hefur verið
unnið að þremur verkefnum á
árinu, verkun tandurfisks, gulu-
myndun í saltfiski og söltun
þorskhrogna.
Síðastnefnda verkefninu er