Ægir - 01.12.1992, Page 6

Útflutningur á óunnum fiski
Ýmsir útreikningar hafa verið gerðir á því hvort útflutningur á óunnum þorski og ýsu á ferskfisk-
markaðina í Grimsby og Hull sé hagkvæmur fyrir okkur og hefur sitt sýnst hverjum. Munurinn a útreikn-
ingunum hefur fyrst og fremst verið fólginn í því hvernig rýrnun í hafi og yfirvigt á mörkuðum í Bretiandi
hefur verið reiknuð. Hvorutveggja eru mælanlegar stærðir. Þeir sem hafa mælt þær og hafa átt beggja
kosta völ, þ. e. bæði að flytja út óunnið eða að láta vinna fiskinn hér heima á eigin vegum, hafa flestir
komist að þeirri niðurstöðu að þessi útflutningur sé að öðru jöfnu ekki hagkvæmur.
Hvað aðrar fisktegundir en þorsk og ýsu varðar gegnir ekki sama máli. Öllum er Ijóst að innlend
fiskvinnsla hefur enga möguleika á að keppa við karfaverð á fiskmörkuðunum í Þýskalandi. Sjálfsagt
er að nýta þessa markaði á svipaðan hátt og gert hefur verið. Með lækkandi tollum á ferskum karfa-
flökum gæti þessi staða þó breyst. Sama á við um fleiri fisktegundir.
Á nýliðnu ári nam útflutningur á óunnum þorski og ýsu tii Bretlands um 19.900 tonnum af siægðum
fiski. Ef þessi fiskur hefði verið unninn í frystar afurðir hér á landi hefði það skapað vinnu fyrir um 300
manns í 40 klukkustundirá viku alla virka daga ársins. Efgert erráð fyrirað atvinnuleysi hefði minnkað
að sama skapi hefði þessi vinna jafnframt sparað um 165 milljón krónur í atvinnuleysisbótum. Hér er
eingöngu reiknuð sú vinna sem fram fer í sjálfri vinnslunni. Er þá ótalinn allur annar ávinningur af
vinnslu þessa afla hér innanlands og vegna margfeidisáhrifa fiskvinnslu á aðrar atvinnugreinar.
Atvinnuleysi og þau persónulegu vandamál og niðurlæging sem því fylgja hafa ekki verið tekin með
íþetta dæmi og ekki heldur kostnaður þjóðfélagsins vegna atvinnuleysisbóta. Sem betur fer eru þetta
ný vandamál hjá okkur, en þau eru engu að síður staðreynd sem ekki verður lengur litið framhjá.
Hvað varðar útflutning á þorski og ýsu til Bretlands er dæmið augljóst. Með því að fiytja þessar teg-
undir út óunnar erum við að skaða okkur og ef ekki tekst að fá skilning fyrirþví innan sjávarútvegsins
að þennan útflutning beri að stöðva verða stjórnvöid að taka af skarið og stöðva hann með einum eða
öðrum hætti.
Kvótaskerðing á þessar fisktegundir, þegar þær eru fluttar út óunnar, er nú 20%. Einfaldasta leiðin
til að takmarka þennan útflutning enn meira er að auka kvótaskerðinguna. Ef hún yrði hækkuð í 30%
væri þessi kostur ekki lengur girnilegur fyrir neinn. I þessu sambandi er rétt að benda á það sem segir
í ályktun síðasta Fiskiþings um EES-samningana, og tengist þessu máli, en þar segir m.a.:
„Fiskiþing vill einnig undirstrika að ef EES-samningurinn tekur gildi stafar íslenskum sjávarútvegi
enn meiri hætta af tug milljarða rikisstyrkjum til sjávarútvegs í samkeppnisiöndum okkar. Til að mæta
þessum styrkjum og til að draga úr þeim aðstöðumun sem styrkirnir skapa mega ísiensk stjórnvöld
ekki hika við að beita jöfnunargjöldum. Má þar sérstaklega nefna jöfnunargjald á óunnin fisk sem er-
lendir aðilar geta keypt á fiskmörkuðum hér á landi til vinnslu erlendis án þess að hægt verði að beita
kvótaskerðingum.“
Ágúst H. Elíasson,
framkvæmdastjóri Samtaka fiskvinnslustöðva.