Tímarit lögfræðinga - 01.12.1985, Page 31

230. gl’. hgl. („haft hefur með höndum starf“).37) Á þetta við um
alla, sem þagnarskyldir eru, og liggja til þess auðsæ rök. Meiri vafi
hefur þótt leika á því, hvort þagnarskyldan falli niður við lát þess, er
trúnaðarvitneskjan varðar eða vitneskjuna hefur látið uppi, t.d. við
lát sökunauts. Ekki hefur verið úr þessu skorið varðandi verjendur,
en dómar, sem gengið hafa um lækna, benda til þess, að þagnarskyldan
eigi að haldast allt að einu, enda mæla lagarök með þeirri niðurstöðu,
sbr. Hrd. XVI, bls. 315 og XVII, bls. 599.3S) Um vernd gagnvart
þriðja manni, t.d. eftir lát hins þagnarskylda, fer eftir öðrum reglum
um friðhelgi einkalífs.39)
4) Hvaða vitneskja er háð þagnarskyldu? Ákvæði 1. mgr. i.f. 86.
gr. oml. er mjög víðtækt, hvort sem litið er á þá aðila, sem þagnar-
skyldir eru, eða vitneskju þeirra, sem háð er þagnarskyldu. Ákvæðið
tekur til upplýsinga, sem sökunautur hefur sjálfur gefið um afstöðu
sína til brots eða brota þeirra, sem um er að ræða, svo og til annarra
atriða, sem verjandi hefur komist að í starfa sínum og ekki eru al-
menningi þegar kunn. Þessi lýsing er að líkindum takmörkuð við
brotið og tengsl sökunauts við það. Ekki má leggja mikið upp úr
þessari takmörkun, enda er enginn slíkur fyrirvari í 1. gr. 1. 61/1942
né í 6. gr. siðareglna lögmanna. Yfirleitt verður því að líta svo á, að
undir þagnarskyldu falli allar upplýsingar, sem sökunautur gefur
verjanda, þótt þær varði ekki háttsemi þá, sem honum er gefin að
sök, t.d. um fjölskylduhagi, efnahag eða meðferð í fangageymslu.
Ekki ræður þó vilji sökunauts skilyrðislaust í þessum efnum, t.d. ef
um er að ræða upplýsingar um aðra menn. Getur því komið til hags-
munamats.40) Þagnarskyldan er í grundvallaratriðum sú sama, hvort
sem brot er alvarlegt eða smávægilégt, sbr. þó 126. gr. hgl.
öðru máli gegnir um heimildarbrest verjanda skv. 94. gr. oml. Þar
lýstur saman tveimur grundvallarskyldum, þagnarskyldu og vitna-
skyldu. Kemur því tæpast til greina að skýra ákvæðið rýmra en orð
þess gefa beinlínis tilefni til. Verjanda er samkvæmt ákvæðinu óheim-
ilt, án leyfis þess sem með á, að bera vitni fyrir rétti eða lögreglu um
það, sem sökunautur hefur trúað honum fyrir um málsatvik, eftir að
hann tók vörnina að sér. Heimildarbrestur tekur aðeins til þeirra at-
riða, sem sökunautur hefur trúað verjanda sínum fyrir, en ekki til
37) Sjá Georg Lous 1960, 32-33.
38) Sjá Árni Tryggvason 1952, 54; Þórður Eyjólfsson 1961, 73. Um réttarstöðuna í Noregi
sjá dóin í Rt. 1983, s. 430.
39) Sbr. Jónatan Þórmundsson 1976, 161-166.
40) Sjá Árni Tryggvason 1952, 52.
23 7