Tímarit lögfræðinga - 01.10.1989, Qupperneq 52

8. MEÐLAGSSKYLT FORELDRI BÚSETT ERLENDIS
Sérstök vandamál rísa þegar greiðsluskyldir aðilar eru búsettir
erlendis, hvort sem um er að ræða íslenska menn erlendis eða erlenda
ríkisborgara. Vandinn sem við er að etja í slíkum tilfellum er tvíþætt-
ur, annars vegar að fá skorið úr um faðernið, þegar um óskilgetin
börn er að ræða, svo að unnt sé að kveða upp meðlagsúrskurð, og hins
vegar að kanna hvaða úrræðum unnt sé að beita við innheimtu með-
lagsins.
8.1. Meðlagsúrskurður á hendur Tryggingastofnun ríkisins
Samkvæmt 2. mgr. 33. gr. bl. er nægilegt að móðir barns eða barnið
sjálft eigi lögheimili hér á landi til að höfða megi barnsfaðernismál
fyrir íslenskum dómstóli. í 34. gr. bl. er að finna ítarlegar reglur um
meðferð barnsfaðernismála í slíkum tilfellum. I 1. mgr. kemur fram
að heimilt sé að kveða upp úrskurð um meðlag og barnsburðarkostn-
að á hendur Tryggingastofnunar ríkisins ef varnaraðili er dæmdur
faðir barnsins og getur viðkomandi leitað þangað um greiðslu meðlags-
ins. I 2. mgr. 34. gr. bl. er gert ráð fyrir að móðir geti fært fullnægjandi
sönnur á faðerni barns skv. 2., 8. og 11. gr. bl.38 Að því loknu getur
valdsmaður kveðið upp meðlagsúrskurð á hendur Tryggingastofnun.
Hliðstæða reglu er að finna í 3. mgr. 34. gr. ef faðir hefur forsjá barns
og móðir á heima erlendis eða ókunnugt er um dvalarstað henn-
ar. í öllum þessum tilfellum er Innheimtustofnun sveitarfélaga falið
að sjá um innheimtu þess fjár sem Tryggingastofnun hefur greitt á
grundvelli slíkra úrskurða, eftir því sem fært þykir. Það vekur athygli
að aðeins er kveðinn upp meðlagsúrskurður á hendur Tryggingastofn-
un, en ekki sjálfum föðurnum, sem þó ber að greiða framfærslueyrinn
á endanum, ef til hans næst. Grundvöllur kröfu Innheimtustofnunar
sveitarfélaga á hendur honum er því harla óljós.
38 2. gr. bl. hefur að geyma svokallaða „pater est-reglu“, en samkvæmt henni er gert ráð
fyrir að eiginmaður móður sé faðir barns ef það er alið f hjúskapnum eða svo skömmtt
á cftir að það sé hugsanlega getið í hjúskapnum. I 1. mgr. 8. gr. er fjallað um beina
faðernisviðurkenningu. Hún þarf ekki endilega að vera gerð fyrir valdsmanni, heldur
má gera hana bréflega með vottum án nokkurs atbeina valdsmanns. Það eru einkurn
gögn af síðara taginu sem átt er við í 2. mgr. 34. gr. f 2. mgr. 8. gr. kemur fram að
sambúð við móður barns telst jafngilda faðemisviðurkenningu og að síðustu er í 11.
gr. bl. gert ráð fyrir að faðernisviðurkenning sem fengin er erlendis sé jafngild faðernis-
viðurkenningu sem fengin er hér á landi.
194