Ægir - 01.06.2000, Side 14

ÆGISVIÐTALIÐ
Þurfum að beina sjónum
að óbeinum áhrífum
fiskveiða
- segir Jóhann Sigutjónsson, forstjóri Hafrannsóknastofnunarinnar
Það gustaði heldur betur um Hafrannsóknastofnunina og þá sérstaklega
forstjóra hennar, Jóhann Sigurjónsson, á dögunum þegar kynntar voru
tillögur stofnunarinnar um veiðina á næsta fiskveiðiári. Stofnunin var
sökuð um að hafa vanmetið þorskstofninn, að rannsóknir fiskifræðinga
væru alls ekki nægilega nákvæmar, að Hafrannsóknastofnun væri alltof
varfærin í stofnstærðarútreikningum sínum og tæki ekki mið af fiski-
fræði sjómannsins.
Jóhann segir að mörgum hafi komið á óvart að stofn-
mat Hafrannsóknastofnunar hafi breyst jafn mikið og
raun var á „og sumum fannst þetta óeðlilega mikil
breydng. Tilfellið er hins vegar að við höfum alltaf
lagt áherslu á að stofnstærðarmælingar okkar eru
langt í frá einhlítar. I
okkar gögnum höfum
við gert ráð fyrir því að
stofnstærðir geti
sveiflast um 15% milli
ára eða jafnvel meira,
eins og nú gerðist þeg-
ar breytingin var um
20%.“
„Vitaskuld verðum
við sem vísindamenn
að finna viðhlítandi
skýringar á þessum
mun og okkur finnst að einkanlega tvennt hafi gert
útslagið. Svo virðist sem stærri fiskurinn sem við
sáum í stofninum á síðasta ári hafi ekki skilað sér
nægilega vel í stofnrannsóknunum núna. Ástæðan
fyrir því kann að vera sú að okkur hafi ekki tekist
nægilega vel að fylgjast með þróun veiðarfæra á síð-
ustu misserum, einkum breytingum á möskvastærð
og gerð neta. Þá er ég að tala um veiðarfæri sem velja
fisk af ákveðinni stærð. Flotinn hefur þá verið að
veiða hlutfallslega meira af stærri fiski og þar kann að
hafa skapast skekkja sem við höfum ekki áttað okkur
á. Það að minna sé af stærri fiski skilar sér mjög fljótt
í þyngd aflans.
„... sjómenn og útvegsmenn hér á
Landi eru einfaldlega mun betur upp-
Lýstir en kollegar þeirra víða erLendis.
Þessir aðiLar gera sér grein fyrir mikiL-
vægi þess að byggja fiskveiðistjórnun-
ina á vísindaLegum grunni."
Hitt sem kann að hafa valdið okkur erfiðleikum er
það sem oft er kallað milljón dollara spurningin, það
er að segja breytileiki í veiðanleika. Veiðanleikann er
afar erfitt að áætla því óvissuþættirnir eru margir.
Árin 1997 og 1998 var mikill afli á sóknareiningu
með öllum veiðarfærum. Afli á sóknareiningu í tog-
ararallinu er notaður til að áætla breytingar á stofn-
stærðinni. Mikill afli á sóknareiningu er vísbending
um að stofninn sé stór meðan lítill afli veit á lítinn
stofn. En málið er flókið því margir ytri þættir skip-
ta miklu máli í mati á veiðanleika stofns, þættir sem
afar erfitt er að meta. Allir vita að fiskur gefur sig
misjafnlega milli veiðisvæða og veiðitíma. Breytileiki
í veiðanleika er augljós í línuveiði. Þegar mikið fram-
boð fæðu er í hafinu þá gefur fiskurinn sig síður á lín-
una og stofninn virðist lítill, og öfugt. Einnig getur
hitafar skipt miklu máli, en við ákveðið hitastig get-
ur fiskurinn þjappast saman og það getur gefið rang-
ar hugmyndir um stofnstærð þegar veitt er með önn-
ur veiðarfæri, t.d. troll."
Breytingar á aflareglunni
Á síðasta fiskveiðiári var heimilt að veiða 250 þúsund
tonn af þorski og það aflamark var miðað við aflaregl-
una sem stjórnvöld tóku upp árið 1995, þ.e. að leyfa
árlega veiðar sem nema 25% af stofnstærð veiði-
stofns, þ.e. 4ra ára þorsks og eldri. Miðað við stofn-
mat Hafrannsóknastofnunar nú gerði aflareglan ráð
fyrir því að á næsta fiskveiðiári yrðu einungis leyfðar
veiðar á 203 þúsundum tonna. Jóhann segir að þessi