Árbók Háskóla Íslands - 01.02.1950, Side 9

7
og skipa hina háskólagengnu fyrst í lægri stöður og bæta
síðan hag þeirra, eftir því sem þeir reyndust. Þetta skapaði
hollan metnað, og menn kepptust um að afreka sem mestu
á fyrstu starfsárunum til þess að bæta aðstöðu sína, en um
leið varð vinnusemin að Ijúfum vana, er hélzt fram á efri ár,
og eru þess ótal dæmi í þjóðfélagi voru. Nú hefur þjóðin
eignazt álitlegan hóp ungra menntamanna, er hafa stundað
nám sitt af kappi og lokið góðum prófum, og það má teljast
æskilegt, að þjóðfélagið noti sér þekkingu þeirra og veiti þeim
störf við þeirra hæfi. En einnig þessa menn verður að reyna,
hversu vel þeir gagni þjóð sinni, og er vísasti vegurinn til
þess að bæta kjör þeirra smám saman, eftir því sem árin líða
og þeir mega teljast maklegir slíks viðurgernings. Hitt er mjög
vafasamur greiði hinum ungu mönnum að fela þeim þegar í
byrjun ábyrgðarmikil og sjálfstæð störf, ekki sízt, ef um
stjóm stórra fyrirtækja er að ræða, þar sem alla reynslu
vantar. Sjálfsmatið er ekki öruggur mælikvarði, og sumir þeir,
er þykjast bornir til mikilla afreksverka eða mannaforáða,
reynast oft lítil peð á skákborði lífsins. Beztu prófin eru tek-
in í skóla lífsins, og þau eru ein tekin gild, er dómur er kveð-
inn um dauðan hvern. Eyðslusemi þjóðarinnar hefur verið
hóflaus á undanfömum árum og stefnir beint til ófamaðar
og glötunar, ef ekki er snúið við. Það eru hagfræðileg sann-
indi, að rétt hlutfall verður að vera milli vinnunnar og þess,
er menn bera úr býtum. En þessu virðist hafa verið lítill gaum-
ur gefinn á undanförnum ámm, og menn krefjast sömu kjara
til handa öllum, er sama verk stunda, jafnt þeim, er reynist
tveggja manna maki, og hinum, sem reynist liðléttingur eða lítt
hæfur til starfs. Eyðslusemi og óhóf í daglegu lífi veitir eng-
um varanlega gleði, en veldur oft óreiðu og heilsutjóni. Er því
þess að vænta, að unnið verði að því af forystumönnum þjóð-
arinnar að leiða hinar gömlu dyggðir til hásætis og kenna
hinni uppvaxandi kynslóð að meta gildi vinnunnar, reglusemi
og sparsemi og auka ábyrgðartilfinninguna. Á þetta ekki síð-
ur við þá, sem hin ábyrgðarmeiri störf eru falin. I baráttu
stéttanna fyrir bættum kjörum er venjulega aðeins minnzt á