Dýraverndarinn - 01.05.1940, Blaðsíða 6

30
D Ý R AV ERNDARINN
Hann leit alls ekki á það: að bændakonur geta ekki
bætt á sig ásau'ðamjöltum ofan á aðrar annir. Og
kaupakonur (flestar úr þorpurn eða borginni)
kunna ekki til mjalta og mundu aldrei vilja læra
þau störf, né geta lært þau, svo að í lagi yrði. Með-
an ær voru hafðar í kvíum, þurfti einn til tvo mán-
uði til þess að spekja tvævetlur, svo að þær yrði
mjaltaðar og þurfti til þess lag og skapgæði. —
Mundu málaðar stúlkur úr kaupstað leggja sig
eftir slíku?
Dýravernd er að sumu leyti á valdi löggjafar.
Hún setur reglur, sem eru þó aðhald fyrir mis-
gerðamenn, sem breyta illmannlega við skepnurn-
ar. Klögumál á hendur níðingum, sem misþyrma
dýrum, myndu verða árangurslaus, ef engin lög-
gjöf væri. Dýravinir geta kallað á lögregluna, ef
hesti er misboðið með harðúð, eða sauðfé fóðrað
svo illa, að liggi við iiorfelli. Þá getur löggjöfin
sett lög um friðun dýra og fugla. Og hún hefir
gert það hér á landi. En því er eigi að heilsa, að
þau lög sé haldin. Það er opinbert leyndarmál, að
í landi voru eru allir fuglar, sem munnbiti matar
er í, drepnir, þó friðaðir sé. Sökudólgar hylma yfir
brotin hver með öðrum. — En þeir, sem eru sak-
lausir, fá sig eigi til þess að kæra sökudólgana,
vilja vera lausir við óvild, sem stafa myndi af erj ■
unum. Jafnvel varpeigendur hliðra sér hjá, að kæra
æðarfugla-drápsmenn, vegna þess, að málaferlin
mundu valda meinsærum, fjandskap og — endur-
nýjuðum fuglamorðum.
Aðbúnaður við fugla í landi voru er í aðra rönd-
ina siðferðilegs eðlis en á hinn bóginn fagurfræði-
legt og er eg nú kominn að kjarna máls mins —
senr átti að vera.
Löggjöf um fuglafriðun nær eigi tilgangi sín-
um, nema því að eins, að landslýðurinn opni aug-
un fyrir fegurð þeirri, sem fuglarnir eru búnir og
unni hugástum því skrauti. Fólkið þarf að mann-
ast, svo að það komist á þessa sjónarhæð, vaxa
andlega.
Eg nefndi að unna hugástum fegurð og söng
fugla. Það orðatiltæki var með ráði valið. Vissu-
lega er fegurð fuglanna ástræn (þarna hraut af
vörum mér nýyrði). Ástúð milli maka veldur þvi
(að ætlun Darwins) að fuglarnir skreytast á vorin,
þegar þeir eru að draga sig saman. Hvort senr
„náttúrlegt úrval“ er gerandinn í þessu æfintýri
eða þá forsjón, sem er vitandi vits, kemur í líkan
stað. Alúð eða ástúð er aö verki. Því skyldi ástúð
áhorfenda vera ofaukið í þessum leik — eða á leik-
sviðinu?
Ef mannfólkið í landinu elskaði fuglana, mundi
það eigi ofsækja þá. Reyndar neyðast fjáreigend-
ur til þess úrræðis að lífláta fénað sinn. En undan
því verður eigi komist, af því að það dráp er lífs-
nauðsyn, þeirra sem hlut eiga að máli. En fugla-
dráp er alls engin lífsnauðsyn. Það er skemtun
(sport) þó ógeðsleg sé. „Fáir verða feitir að fugla-
drápi“. En surnir menn bíða bana á þeim veiðum,
svo sem dæmin sýna.
Þá kem eg að siðferðislega atriðinu, og er mest-
ur vandinn að útlista það.
Lífið er af einni rót runnið, hvort sem vér köll-
um þá rót Náttúru eða Móður, svo sem Lao Tse
nefndi uppsprettu lífsins. Þau lög gilda í náttur-
unnar ríki (með undantekningum þó), að engar
skepnur drepa aðra skepnu að óþöríu nema mann-
skepnan. Flest önnur dýr drepa aðeins sér til mat-
ar. — Fálkinn kveinar sáran yfir því, að þurfa
að drepa systur sina, rjúpuna. Hann getur setið
hálfan dag á hávaða og horft á fuglahóp, án þess
að áreita hann, ef hann er saddur. Sulturinn rek-
ur valinn út í ófriðinn. Þörfin krefur matar.
Ef mennirnir mætu lífi'ð, elskuðu það, einkanlega
í fegurstu myndum þess, dáðust að þvi og skoð-
uðú það svo sem nokkurskonar helgidóm — rnyndi
þörfin á friðunarlögum minka og jafnvel hverfa.
Tökum dæmi :
Líf unga er helgidómur móður þeirra. Líf unga-
móður er og helgidómur unganna á sama hátt, sem
líf konu og barna, eða foreldra og barna er helgi-
dómur, sitt á hva'ð. Þessi helgi er nauðsynleg til
þess að kynslóðin haldist. Og hún er á hinn bóg-
inn tilfinning, sem eigi má misbjóða aö ósekju.
Móðurást er svo vel ættuð og svo hátigin, að sú
skynsemd, sem kann grein á henni — skynjuu
mannsins, ætti að láta í friði, t. d. eggjamóður og
ungafóstru. Krjúptu, maður minn, við rjúpuhreið-
ur eða æðardyngju og horfðu i augun fögru, stilli-
legu en þó óttaslegnu, og þér mun gefa sýn inn
í nýja, fagra veröld. Ef þú stillir þinn verri mann
og lætur alt í friði: móður og egg, hefir þú gert
bæn þína frammi fyrir helgidómi, og ert betri mað-
ur, þegar þú fer frá hreiðrinu, en þú varst, þegar
þú komst að því. Eg dæmi eigi um þetta mál svo
sem blindur maður dæmir um lit, því a'ö eg hefi,