Dýraverndarinn - 01.03.1959, Blaðsíða 2

Aðgerðir gegn olíuiiiengun sjávar
HINN 26. júlí 1958 gekk í gildi alþjóðlega sam-
þykktin um varnir gegn olíumengun sjávar, sem
samin var á þingi 32 þjóða í Lundúnum 1954.
Þetta var stórt skref fram á við í þaráttunni við
olíumengun sjávar. En — samt þarf mörg stór
skref að taka áður en sigri er náð Fullur sigur
telst eigi unninn fyrr en búið er að setja undir
olíuleka í sjó, ár eða vötn.
Tvennt takmarkar nú gagnsemi Lundúnasam-
þykktarinnar frá 1954.
1 fyrra lagi, að allar þjóðir hafa ekki undir-
ritað hana — og í öðru lagi er hún eigi nógu
víðtæk.
Fyrra atriðið er augljóst, þegar vitað er, að
26. júlí 1957 höfðu aðeins 10 ríki samþykkt og
undirritað samþykktina. Tíunda ríkið var Frakk-
land, og samkvæmt samþykktinni skyldi hún
ganga í gildi ári eftir að tíu ríki hefðu undirritað.
Hin rikin eru Bretland (1955), Mexico, Svíþjóð,
Vestur-Þýzkaland, Danmörk og Kanada (1956),
og Noregur, Eire (Irland), Belgía og Frakkland
(1957). Búizt er við að Finnland og Holland lýsi
yfir samþykkt sinni fljótlega. Þessi 10 ríki ráða
yfir 20 millj. tonna skipaflota, sem annast olíu-
flutninga.
Tilfinnanlegt er, að mörg ríki, sem eiga stóran
tankskipaflota, standa enn utan við samtökin
gegn olíumenguninni, t. d. Italía, Grikkland, Jap-
an, Panama, Honduras, Libería, Costa-Rica og
Bandaríki Norður-Ameríku. — Það vakti heims-
athygli í janúar 1957, er ríkisstjórn Bandaríkj-
anna réðst harkalega að Svíþjóð, Danmörku og
Noregi með ásökun um að olíuflutningaskip þeirra
ötuðu hinar frægu baðstrendur Floridaskaga olíu
og minntu þessar þjóðir á Lundúnasamþykktina.
Bandaríkin hafa síðan óspart verið minnt á, að
þau geta ekki gert tilkall til verndar Lundúna-
samþykktarinnar, meðan þau eru ekki meðal að-
ildarþjóðanna. Þrátt fyrir harðar hríðir á Banda-
ríkin um að gerast aðili að Lundúnasamþykktinni,
hafa þau haldið sig utan við og borið það fyrir
sig, að erfitt yrði að framkvæma ákvæðin og allt
eftirlit yrði aðeins á pappírnum.
Takmarkanirnar á samþykktinni sjást bezt,
þegar eftirfarandi meginatriði eru athuguð: Engin
500 tonna skip eða stærri mega hella olíu í sjóinn
innan 50 milna frá ströndum. Tankskip mega ekki
hella olíu í sjóinn innan 30 breiddargráða vestur
af Greenwich. Þetta svæði nær þó eigi suður yfir
Biscaya-flóa. Við strendur Norðursjávar nær
þetta olíubannsvæði 100 mílur út frá ströndun-
um. I lögum þeim, sem Bretar settu samtímis því,
að þeir undirrituðu samþykktina, er kveðið svo
á, að brezk skip mega ekki hella olíu í sjó innan
við 1000 mílna fjarlægð frá ströndum Bretlands-
eyja. Megintakmörkunin er fólgin í því að bannið
nær ekki til allra hafsvæða og skipa.
Tankskipafloti þeirra 10 þjóða, sem hafa undir-
ritað samþykktina, er tæplega helmingur alls
tankskipaflota heimsins. Yfir næstum því jafn-
stórum flota ráða Bandaríkin, Líbería, Holland,
Italía og Panama.
Frá tankskipunum stafa mestu vandræðin, þar
sem þau skola tanka sína á sjó úti eftir að hafa
losað hráoliu til olíustöðva í Evrópu. I samþykkt-
inni er kveðið svo á, að hver þjóð, sem undirritar,
verði að koma upp mótttökustöðvum í nokkrum
höfnum viðkomandi lands, til þess að tankskip
geti dælt í þær skolvatni. Þessar móttökustöðvar
þurfa að vera sem víðast, svo að skipaeigendur
geti ekki skotið sér undan að skila skolvatni á
örugga staði vegna þess, að langt sé til næstu
stöðvar, og síðan stolizt til að skola út tanka
skips síns á hafi úti. Enn eru of fáar hafnarborgir
búnar slíkum móttökustöðvum. Talmouth og Car-
diff, Amsterdam og Hamborg eru meðal þeirra
borga, sem eru vel búnar slíkum stöðvum.
Augljóst er, að framkvæmd samþykktarinnar
verður eigi auðveld.
Samþykktin kveður á um það, að á hverju
tankskipi skuli færa olíu-skýrslu, en samkvæmt
þeim megi fylgjast með framferði skipshafna um
skolun tanka.
Þetta olíuvandamál er gömul erfðafylgja
mannsins frá þeim tímum, sem honum þóttu lög-
ur — já, jafnvel láð — svo víðáttumikil, að hann
2
DÝRAVERNDARINN