Dýraverndarinn - 01.02.1978, Side 12

Dauðagildrur
Ég eignaðist fyrir tilviljun 4■
tölublað Dýraverndarans 1958. Þar
í er að mínum dómi merkileg
grein eftir mikinn og framkvœtnda-
saman dýravin. Ég sendi ykkm nú
nefnda grein og vonast til að pláss
verði fyrir hana í Dýraverndaranum
á ncestunni.
Asgeir Guðmundsson.
Ég hef farið, að líkindum, í fleiri
göngur en nokkur annar núlifandi
Borgfirðingur og hef verið gangna-
foringi mikið af þeim tíma, sem ég
var til þess fær vegna aldurs og
þroska, og hef því haft af þessu
mjög náin kynni á iangri ævi og
mikið um þessi mál hugsað. Og ég
hef gjört meira en aðeins að hugsa,
en of lítið þó.
Vorið 1928 hafði ég það í gegn
að fá flokk manna úr Hálsasveit og
Reykholtsdal mér til fylgdar til að
gjöra leiðangur í Hallmundarhraun
með útbúnað til að gjöra hættuleg-
ar hraungjótur þar meinlausar með
því að brjóta skörð í barma þeirra
og hlaða upp úr þeim, svo að duga
skyldi um aldur og ævi fyrir sauð-
kindur til að bjarga sér upp úr, þótt
þær í fáti hlypu þar ofan í til að
forða sér undan mývargi, tófum eða
hundum. En sá ófögnuður er það,
sem aðallega verður til að hrekja fé
ofan í hraunholurnar. í fjórða lagi
geta þær líka álpast ofan í hinar
grynnri gjótur, eftir að gróður fer
að myndast í botni þeirra. Myndast
hann aðallega af hræjum kinda, sem
hafa orðið til í slíkum holum.
Það er aðeins viss tegund af
hraunholum, sem iaga þarf, og tæki
þau, sem hafa þarf til að ganga svo
frá þeim að vel dugi, eru mjög fá
og einföld.
Um þessa einu tilraun, sem ég
gat um, og sem er líklega hin
fyrsta af því tagi, sem gerð hefur
verið, er annars það að segja, að
við skiptum okkur niður í leit um
hraunið í skipulegri röð, en vorum
of fáir til að raða svo þétt sem þurft
hefði. Þrátt fyrir það fundum við
66 - sextíu og sex - holur með
kindabeinum.
í mörgum þeirra voru óteljandi
beinagrindur, því að víða var kom-
inn túngróður upp af eldri tíma
hræjum og marraði í beinaskrapinu
undir, er stigiö var á, en horngarðar
á stangli gægðust upp úr. í dýpri
holunum var yfirleitt ekki gróður,
því að fé fer sjaldnar ofan í þær. í
slíkum holum mátti þó greina fjór-
ar til tíu hauskúpur í hverri.
Allar þessar framangreindar 66
holur eru nú meðal þeirra, sem
aldrei framar þurfa að verða skepn-
um að voða. Með þessari einu ferð,
sem farin var um hávor í blíðskap-
ar veðri og varð því um leið ævin-
týraleg skemmtiferð, var þannig
stórt svæði af Hallmundarhrauni
gjört - að mestu - hættulaust öllum
kindum eftirleiðis.
Ég veit til þess, að bóndi, sem
bjó við jaðar þessa sama hrauns,
missti að vorlagi 10 sauði og fann
þá alla í sömu hraunholunni um
haustið. Hann hefði á stuttri stund
getað gert þessa holu hættulausa,
en honum hugkvæmdist ekki að
gjöra það. Ég hef hér hjá mér bréf
frá kunningja mínum, sem vottar,
að hann hafi fundið fjölda af hol-
um með kindabeinum og í einni
hafi hann fundið 44 hauskúpur. Af
öllu þessu má sjá, að þetta snertir
ekki svo lítið fjáhagsafkomuna, þó
að mannúðinni sé sleppt.
bundið fyrir augun, þ. e. eins og
blindur maður og tekur ásamt
hundi þátt í kennslu sem lýkur með
munnlegu og verklegu prófi. Ut á
þetta próf fær hann þjálfunarskír-
teini ríkisins sem hann þarf síðan
að endurnýja árlega.
Einungis frjáls framlög fjár-
magna Campus og alla starfsemina
þar, þ. e. ræktun og þjálfun allt að
350-400 hunda, húsakost, fæði og
þjálfun 16 blindra á hvert nám-
skeið svo og 40-50 fasta starfs-
menn. aftur á móti veitir ríkið öll-
um þeim er veita framlag til „Guide
Dogs for the Blind" skattafrádrátt.
Félagið stofnuðu 5 konur úr ná-
grenni San Fransisco árið 1942 og
var ætlunin upphaflega sú að hjálpa
blindum hermönnum. í dag er verk-
efnið orðið enn umfangsmeira þar
sem einn af hverjum 450 Amerí-
könum er blindur, en einungis 5%
þeirra eiga blindrahund. Þýtt.
12
DÝRAVERNDARINN