Dýraverndarinn - 01.02.1978, Qupperneq 16

Fuglarnir okkar
Við höldurn ájram rneð endurn-
ar. Ritnefnd vill nota tœkifœrið og
benda fólki á þessar greinar urn ís-
lensku fuglana. Þœr eru vel og
skemmtilega skrifaðar og veita
mikinn fróðleik.
B. KAFENDUR
DUGGÖNDIN
(Nyroca marila rnarila (L))
Þessi önd er algeng um land allt,
að heita má. Hún er helst á og við
vötn og tjarnir, einkum þar sem
hólmar og smáeyjar eru í vötnum
og gróður nægilegur til skjóls og
öryggis. Hún er dýraæta að mestu
og étur smáfiskaseiði, hrogn, snigla,
smákrabba, skordýr alls konar og
lirfur þeirra, sem í vatni lifa. Dugg-
öndin dvelst löngum við sjó og er
aðeins á og við ósalt vatn um varp-
tímann eða liðlega það. Hún er
að illa muni ganga að koma þeim í
góðar hendur, þá er best að fækka
þeim strax í upphafi. En lógið
aldrei öllum hvolpum (eða kettling-
um) sem fæðast. Það er mjög
grimmdarlegt gagnvart móðurinni.
Ef einhver hefur hug á að fræð-
ast meira um þessi atriði er velkom-
ið að hringja til mín og fá upplýs-
ingar. — Sími Hjálparstöðvarinnar
er 76620.
í næsta blaði munu birtast ein-
faldar leiðbeiningar fyrir nýbakaða
hvolpaeigendur.
ó. Þ.
farfugl, sem fer seint héðan á haust-
in og kemur snemma á vorin.
Merktar duggendur íslenskar hafa
komið fram einna flestar á írlandi
og Bretlandseyjum, en einnig tals-
vert slangur af þeim dvelst við aust-
anverðan Norðursjó, t. d. í Þýska-
landi, Hollandi, Frakklandi og víð-
ar á vetrum. Duggendur verpa víða
í allþéttum vörpum, einkum þar
sem kjarri vaxnar eyjar og smá-
hólmar eru í vötnum, t. d. við Mý-
vatn, þar sem hún er meðal hinna
bestu varpanda. Oft verpa þær
tvær saman eða fleiri í eitt hreiður,
og mun það að líkindum stafa af
því, að bestu varpstaðirnir, t. d.
kjörrin í eyjum og hólmum, eru
eigi svo víðáttumiklir, að allir kom-
ist þar að sem vilja, því að þetta er
eigi óalgengt við Mývatn. Þar er
því jarðnæðisskortur að sumu leyti.
Landrými er nóg, en nægilegur
gróður er ekki alls staðar, en fugl-
arnir verpa helst þar, sem skýlla er.
Það er aðeins af neyð, ef t. d. endur
verpa á bersvæði.
Fullorðinn duggandarbliki er
svartur á höfði, hálsi og á ofan-
verðu baki og bringu, og er víða
grænleit eða móleit, eða stundum
purpuralit slikja á fiðrinu. Miðhluti
baksins og herðarnar eru hvítar
með þéttu, fíngerðu, svörtu kroti á
hverri fjöður. Aftasti hluti baksins
og efri stélþökurnar eru svartar.
Vængirnir eru dökkmógráflikróttir.
Spegillinn hvítur. Neðri hluti
bringunnar og kviðurinn allur
nema allra aftast er hvítur. Neðri
stélþökur svartar. Nef og fætur
blágráir, en sundfitin svört. Augað
gult.
Öndin er öll dökkmóleit að of-
anverðu, en hvít við nefræturnar,
og hvítur, kringlóttur blettur er á
bak við eyrun á 1 árs gömlum
öndum, en sjaldan á eldri fuglum.
Allur efri hluti baksins og efri
vængþökur eru mósvartar, með
hvítleitum dröfnum á stöku stað.
Vængirnir svartleitir og spegillinn
Iítt sýnilegur, aðeins hvítleitir jaðr-
ar á armflugfjöðrunum. Bringan
ofanverð mórauð, en hvítleit hið
neðra, með móleitum dröfnum og
kviðurinn sömuleiðis. Nefið blá-
leitt, nöglin svört. Hreiðurdúnninn
dökkmóleitur.
Ungar á fyrsta hausti eru nauða-
líkir öndinni, karl- og kvenfugl-
ana má þó greina að á því, að tals-
vert ber þegar á hvítleitu kroti á
fiðrinu á baki og herðum blikanna.
Duggendurnar fara að verpa síð-
ari hluta maímánaðar eða snemma
í júní. Við Mývatn er varptíminn
orðinn lengri en öndinni er eðli-
legt, vegna þess að talsvert er tek-
ið af eggjunum í byrjun varptím-
ans, en endurnar bæta þá ávallt við
nokkrum eggjum, áður en þær fara
að sitja á fyrir alvöru. Venjulega
verpa þær 8-10 eggjum. Þau eru
mógræn á lit. Útungunartíminn er
allt að fjórum vikum, og annast
öndin það starf einsömul að mestu.
Blikarnir hópa sig sér, en dvelja
þó sjaldan langt frá hreiðrunum og
koma þangað við og við til þess að
16
DÝRAVERNDARINN