Stúdentablaðið - 01.12.2008, Qupperneq 21

Karlinn dveli^pj
síðan við þessi
mistök sín: að
hafa gefið út
skipunina „Hart í
bakborða!
Haaart í baaak!"
of seint.
Hvilík örlög að
Afi var af þeirri kynslóð (slendinga sem byggði
orkuveitu, skóla, spítala, banka, prentsmiðju,
vegi og síma handa ný-sjálfstæðri þjóð. Hana
vantaði svoleiðis. Hana vantaði svo margt.
Bróðir hans lagði líka línur um hitt og þetta:
hann var frumkvöðull í yoga, skógrækt,
eilífðarvélum og grænmetisáti. En handa
hverjum? Handa hverjum var yoga, skógur,
eilífðarvélar og grænmetisát? Svarið er:
Öllum. Fólkið á þessari einmannalegu eyju
átti að fá að kynnast yoga, skógum,
eilífðarvélum og grænmeti.
Leikritið Hart í bak, skrifað af Jökli Jakobssyni og nú sýnt í
Þjóðleikhúsinu, íjallar um þessa kynslóð fslendinga - enda skrifað
um 1960, þegar þessi kynslóð var að komast til ára sinna. Leikritið
hefst á því að gamall og blindur skipstjóri situr einn og ríður net
undir samviskuoki þess að hafa þijátíu árum íyiT siglt stærsta og glæsilegasta
skipi þjóðarinnar í strand. Skipið sem hann eyðilagði var skip sem öll böm á
íslandi höfðu veðjað sparifénu sínu á og keypt í hlutabréf. Þetta skip var lífsvon
þjóðarinnar. Óskabamið. Skipsljóranum var trúað fyrir gerseminni - og klúðraði
því. Atburðurinn steypir skipstjóranum, bömum hans og bamabömum í sára
fátækt. Karlinn dvelur æ síðan við þessi mistök sín: að hafa gefið út skipunina
„Hart í bakborða! Haaart í baaak!" of seint.
Sýningin Hart í bak getur verið einkar viðeigandi núna - ef maður velur að sjá
stykkið í samhengi við söguna og samtíma okkar: Þjóöin lagði allt á sig til að
eignast síma, skóla, pósthús, spítala, skip, prentsmiðjur og vegi. Og lagði svo
blóð sitt, þrek og tár - sem eru önnur orð yfir peninga - í hendurnar á
„skipstjórum“ sem klúðmðu þeim. Þjóðin átti einu sinni Símann. Og þjóðin átti
einu sinni ágætis banka, en menn sem við treystum fyrir þeim, sigldu þeim í
strand. Það sem skilur skipstjóra nútímans frá gamla skipstjóranum í leikritinu
em þau gildi sem Hart í bak (jalla lyrst og fremst um: samviska og sæmd.
Ef ofangreind tilfinning mín fyrir verkinu er ekki helber misskilningur,
þá má finna einn sáran galla á uppsetningu Þjóðleikhússins: Nánast
látlaust er gert grín að fátækt fjölskyldu skipstjórans. Til að mynda er
dóttir hans, áður glæsilegasta stúlkan í bænum, orðin að kúgaðri
vændiskonu sem liggur undir nánast hvaða fífli sem er. í kringum vændið em
búnir til allskonar staðlaðir fimmaurabrandarar: það heyrist næstum því
Spaugstofulegt bíb-bíb þegar karlamir klípa í brjóstin á dótturinni og salurinn
hlær. Vegna þessara brandara geta Björgólfur Thor, Björn Bjama og Bjarni
Ármanns Noregsfari líklegast farið saman á sýninguna og fundist bara n\jög
gaman!
Sem sagt: Sýningin gæti verið beittari, ef hún þyrði. Fýrir utan þennan galla og
örhtla ládeyðu fyrri hluta verksins - sem skrifast væntanlega á Jökul Jakobsson
sjálfan - er þessi uppfærsla Þjóðleikhússins á Hart í bak eftirtektavert og jafhvel
þarft innlegg í þennan vetur rauna vorra.
fæðast á þessari
litlu eyju, sem
iiggur eins og
sósublettur út í
miðju Atlantshafi
og nærir ekkert
nema tófur og ttu
bláber.
hrunið.
JÓN: Önnur bók er einnig rétt að
koma út, eftir Ævar Örn
Jósepsson sem skrifaði Svarta
engla. Hún fjallar að einhverju
leyti um viðskiptamenn sem
koma íslandi í gjaldþrot í
október 2008. En ég var spenntur
fyrir Vonarstrœti eftir Ármann
Jakobsson og las hana. Hún er
um fólk fyrir akkúrat 100 árum
síðan, árið 1908 - sem er að
berjast fyrir sjálfstæði íslend-
inga. Þegar maður les hana
núna, í kreppunni, þá finnst
manni eins og allt sem þetta fólk
barðist fyrir, hafi verið unnið
íyrirgýg.
ÁSGEIR: Talandi um kreppu og
góðærið sem var. Hinn mikli
Gatsby (e. The Great Gatsby)
var að koma út á íslensku. Þetta
er góðærisbók allra góðæris-
bóka, lýsir velmegunartímanum
í Bandaríkjunum fyrir Kreppuna
miklu. Talandi um þýðingar er
hér líka Miðnœturbörn
Salmans Rushdie. Hún segir
söguna af því þegar Indland fær
sjálfstæði og er skipt upp í
Pakistan, Bangladesh og Indland
- einfaldlega einhverjir mögnuð-
ustu loftfimleikar sem ég hef
lesið.
JÓN: Ævisaga Ólafs Ragnars - Saga afforseta eftir Guðjón Friðriksson - er
stóra ævisagan sem átti að koma út í fýrra, en var frestað þar til núna.
ÁSGEIR: f kjölfar mótmælanna á laugardögum gæti þessi hér vakið meiri
athygli: Tabú - Ævisaga Harðar Torfa rituð af Ævari Emi Jósepssyni.
AUÐUR: Þessi er einnig spennandi: Sá einhverji og við hin eftir Jónu Á.
Gísladóttur. Jóna er bloggari sem skrifar hér um strákinn sinn sem er
einhverfur. Hún talar um reynslu sína á kaldhæðinn hátt, sem fer eflaust fýrir
brjóstið á einhverjum. Hún talar um strákinn sem „þann einhverfa.“ Þetta er
svona átakanleg reynslusaga.
Nei, héma er Kynl(fs-Biblían! Seljast kynlífsleiðbeininga-bækur vel?
AUÐUR: Við seljum ekld mikið af þeim. Við reynum að flíka þessari Kynlífs-
Bibh'u því það er fýrrverandi starfsmaður Bóksölunnar sem þýddi hana!
Já, er það ekki Bakþanka-Bergsteinn, sem vinnur nú á Fréttablaðinu?
AUÐUR: Jú, en bókin við hliðina á Kynlífs-Biblíumú, sem heitir Stórhœttulega
strákabókin er irjög skemmtilega staðfærð. Við vorum með erlendu útgáfuna
Auður Aðalsteinsdottir
STÚDENTABLAÐIÐ 21
af henni hér áður, en nú er búið
að þýða hana og bæta. Þýðendur
settu t.d. inn íslenska glímu,
forseta og handboltakappa. Hún
er eiginlega orðin betri og
skemmtilegri en hún var. Svo er
önnur bók héma sem ég er mjög
hrifin af. Ég hef gluggað í hana
við afgreiðsluborðiö og hlegið
upphátt. Hún heitir Tvískinna
og er eftir Davíð A. Stefánsson.
Hún er um íslenska tungu og þóð
og er nyög skemmtilega skrifuð.
Hugleikur Dagsson myndskreytir
hana.
ÁSGEIR: Það á að taka hana til
kennslu á næstu önn, í einhveij-
um framhalds- og grunnskólum.
AUÐUR: Já, hún er tilvalin til
þess!
Bamabækumar? Eigum við
aðeins að kíkja á þær?
ÁSGEIR: Ég las Steindýrin eftir
Gunnar Theodór Eggertsson..
Hún er svona eins og ísfólkið
með splatter í lokin, ekki grófan
splatter - svona smá splatter. En
það vantar unglingabækur þessi
jólin! Það em eiginlega bara tvær
unglingabækur núna.
AUÐUR:
Garðurinn eftir Gerði Kristnýju
er spennandi. Svo er ein þýdd
unglingabók héma sem er líkleg
til vinsælda: Ljósaskipti.
ÁSGEIR: Já, Ljósaskipti er æði í útlöndum sem er svona að laumast upp að
okkur héma heima. Þetta er vampírusaga og bíómyndin er rétt ókomin. Þetta
er raunar dæmi um bók sem stelpur sækja frekar í. Maður vonar bara að
bækumar fái einhverja umflöllun í fjölmiðlum fýrir jólin, kreppan fýllir blöðin
og setur þau svo á hausinn.
Já, kreppan: Hvemig œtHð þið að axla ábyrgð og koma í veg fyrir aðfólk
fari á hausinn?
JÓN: Hér em öll íslensk verk á 10% afslætti.
ÁSGEIR: Og við hand-pikkum líka út bækur sem við seljum meiri afslátt á.

0 Bryndis Björgvinsdóttir