Alþýðumaðurinn


Alþýðumaðurinn - 22.12.1959, Blaðsíða 3

Alþýðumaðurinn - 22.12.1959, Blaðsíða 3
ÞriSjudagur 22. desember 1959 JÓLABLAÐ ALÞÝÐUMANNSINS 3 ÞEGAR UNGLINGURINN hafði matazt, reis hann á fætur til að blása rjóður í þykka héluna á glugganum. Faðir hans var nýgenginn út að gefa fénu dagsgjöfina áður en presturinn og kirkjufólkið kæmi. Móðir hans kom framan úr eldhúsinu með kolafötu að bæta í ofninn í stof- unni. Hann var ekki farinn að sjá út, þegar hún fór að bera matarílátin fram af borðinu. Hann hélt áfram að þíða klakann á rúðunni með gegn- köldum vörunum, unz móðir hans sagði: — Presturinn kemur áreiðanlega ekki strax. — Hann kemur alltaf fyrir tímann. — Eg hélt þú vissir, hvernig færið er orðið. — Það hamlar ekki för hans. Hann fer bara þeim mun fyrr af stað og svo verður hann á Rauð. — Eins og hann sé ekki alltaf á Rauð. — Ég ætla nú samt að fara út og gá, hvort ég sé hann koma. — Mokaðu þá mesta snjónum frá bæjardyr- unum um leið og mundu að láta hann ekki standa opinn á meðan. Unglingurinn lét á sig húfu og vettlinga og gekk út á hlaðið. Það mótaði óglöggt fyrir bæj- unum í kring, en sást vel, hvar mykjunni hafði verið kastað út á haugana um morguninn. Það sást einnig í dökka vökina fyrir neðan bæinn, hið eina er gaf til kynna um þungt og hljóðlaust rennsli árinnar undir ísnum. Það voru tveir hrafn- ar á flögri í kringum hrossin yfir á Tungunni. Þau litu naumast upp frá jörðinni, og Unglingur- inn vissi, að þau höfðu loðið undir snjónum og að enn var létt að krafsa niður, nema þar sem gamli snjórinn var harður undir. Það var kyrrt veður og bjart. Hann sá ekkert til prestsins. Unglingurinn gekk eftir skóflu suð- ur að fjósdyrunum. Snjórinn var hvítur og ósnort- inn beggja megin við slóðina, er myndazt hafði suður að fjósinu. Unglingurinn var fljótur að moka snjónum frá bæjardyrunum. Þegar hann kom frá að fara með skófluna, sá hann föður sinn ganga niður að kirkjunni með olíudunkinn í annarri hendinni. Unglingurinn var búinn að sópa af sér framan við dyrnar, þegar mórauður uppkveikjureykurinn tók að lyppa sig ólundar- lega upp um reykháfinn á kirkjunni. Stuttu síð- ar sá hann föður sinn koma neðan að og hafði skilið dunkinn eftir. Hann sagði: — Þú verður viðlátinn að taka hestinn, þegar presturinn kemur. — Já, sagði Unglingurinn. — Og mannst að gefa honum. — Ég er búinn að því, sagði Unglingurinn. — Hafðu gætur á, hvort rýkur neðra, og láttu mig strax vita, ef það hættir, sagði faðir hans um leið og hann gekk inn í forstofuna. Unglingurinn kunni hinum sífelldu áminningum föður síns illa. Hann fann andúð sína vaxa upp í löngun til að þverskallast gegn þeim og virða þær að vett- ugi. Hann hafði margoft fundið þær gerðu hann æstan og orkuðu truflandi á það, sem hann var að hugsa til að geta skrifað, er hann var setztur um kyrrt á kvöldin. Hann kunni því heldur ekki vel að þurfa að fara með Rauð prestsins út í hús- ið, og þegar hann kom sér ekki hjá því með ein- hverjum brögðum, hraðaði hann sér til að missa ekki af, ef presturinn segði eitthvað um bækur. Hann vissi, að presturinn var skáld og til hans komu oft rithöfundar og dvöldu hjá honum í sum- arleyfum sínum. Hann hafði sagt margar sögur af undarlegri háttsemi sumra þessara manna í áheyrn Unglingsins, er hann gat ekki gleymt. Það komu oft menn af næstu bæjum, en þeir töluðu aðeins um tíðarfar og skepnuhöld hjá sér og nágrönnum sínum, en næstum aldrei um bæk- ur eða fjarlæga atburði. Þótt Unglingurinn teldi sig ekki eiga samleið með hugðarmálum þessara manna, þótti honum vænt um komur þeirra. Nokkrir af þessum mönnum bjuggu fram við GUÐMUNDUR HALLDÓRSSON: Messudagur heiðina og áttu langa leið til kirkjunnar og erf- iða í snjófæri eins og nú. Unglingurinn hafði tek- ið eftir, að fólkið frá þessum afskekktu bæjum kom oft fyrst á staðinn, og jafnvel presturinn, sem einnig átti um langvegu að sækja, hafði stundum ekki ætlað sér nægan tíma að ná þangað á und- Guðmundur Halldórsson. an því. Síðar hafði honum skilizt, að snemmtek- inn dagur var það vopn, er það sigraði með all- ar vegalengdir og torfærur. Það hélt áfram að rjúka neðra. Unglingurinn var í þann veginn að ganga í bæinn, þegar hund- arnir á bæjunum yfir á Tungunni fóru að gelta. Hann vissi, að þeir höfðu séð til ferða prestsins eftir Ófærunni og ákvað að bíða komu hans úti. Það voru menn með poka á bakinu að hraða sér heim frá fjárgeymslu á bæjunum hinum megin, af því þeir voru að verða of seinir til að búa sig og ganga þennan spöl eftir ánni og túnunum að kirkjunni, áður en tekið yrði til. Stuttu síðar sá hann prestinn koma úr Hvarfinu sunnan Ófær- unnar, fór mjög hratt og var innan lítillar stund- ar kominn að heimreiðinni. Hesturinn bar sig ekki ýkjahátt, en lá þungt í taumnum, rennilegur og hraður á þýðu brokkinu. Hann fékk slakan tauminn neðst í götunni og hægði á sér síðasta spölinn heim á hlaðið. Presturinn losaði háða fæturna samtímis úr ístöðunum og lyfti þeim hægri hratt yfir makka hestsins og lét sig falla ofan á snjólausan blett- inn framan við dyrnar. Hann tók fast og fljótt í höndina á Unglingnum, færði sig snöggt aftur með hestinum að hnakktöskunni og losaði ólina með einu handtaki. — Eru ekki allir frískir? sagði presturinn, á meðan hann beið þess órólegur, að Unglingurinn spennti hana frá sín megin. — Jú, sagði Unglingurinn. — Nokkuð komið af fólki? — Nei, tíminn er heldur ekki kominn. Presturinn var kominn inn í bæjardyrnar með töskuna í annarri hendinni og hyrjaður að klæða sig úr skjóllegri yfirhöfninni, áður en Ungling- urinn hafði lokið við setninguna. Unglinguriim var snúinn heim frá að láta inn hestinn, þegar sást til kirkjufólksins koma fram- an móinn. Það sást einnig til þess handan við ána og til eins manns koma yfir Tunguna. Hann fann hlýjuna leggja á móti sér, er hann opnaði eldhúsdyrnar og hélt áfram inn í stofuna. Hélan hafði runnið af glugganum, meðan liann var úti og sást greinilega niður á túnið og kirkjuna. Presturinn var búinn að liafa fátaskipti og setzt- ur við endann á borðinu undir glugganum. Faðir Unglingsins sagði: — Komstu Ófæruna? — Já. — Var hún sæmileg? — Það sást hvergi fyrir veginum. — Hún liefur auðvitað fyllzt í suðaustanátt- inni um daginn. — Þetta var einn harðfennisskafl ofan frá hrún og niður í á. — Það er meiri guðsmildin, að þar skuli aldrei hafa orðið slys, sagði móðir Unglingsins fram í eldhúsinu og byrjaði að mala kaffið. -— Var ekki betra að fara eftir ánni, sagði faðir Unglingsins. — Mér sýndist áin vera ótrygg við landið, svo ég treysti á fótvísi Rauðs og lagði á hjarnskafl- inn. Eg hefi orðið að gera það fyrr og ekki orðið liált á því. — Maður er með lífið í lúkunum í hvert skipti, sem einhver fer þarna yfir, þangað til maður veit hann hefur komizt klakklaust, sagði faðir Unglingsins. — Vonandi lagast þetta. Nú eru komin tæki, sem gera kleift að leggja hættulausa og góða vegi eftir svona stöðum. Þið megið bara aldrei lina á kröfum ykkar að fá þetta gert. Ætli það verði ekki dregið þangað til mannskaði hefur orðið, vanir eru þeir því, sagði móðir Unglingsins, hætti malverkinu og reis á íætur til að láta á könnuna. Unglingurinn stóð úti við gluggann og hlust- aði á þau ræða um Ófæruna. Hann var hálfvegis að vona, að presturinn segði eitthvað við hann persónulega, en í stað þess tók hann handbókina af borðinu og blaðaði í henni fram og aftur. Unglingurinn sá smátt skrifaða ræðuna fremst í bókinni. Honum lék forvitni á að vita, hvað hún hefði að geyma. Hann fór að hugsa um, hvort presturinn hefði vitnað mikið í skáldskap í henni og hvort þröngsýnir menn yrðu til þess nú, eins og komið hafði fyrir áður, að saka hann um að tala um pólitík af stólnum, af því hann eirði ekki ranglæti, var aldrei myrkur í máli og meiri ræðu- maður en svo, að líklegt gæti talizt, að fámennum utkjalkasöfnuði héldist á honum til lengdar. Unglingurinn fékk sér bók og hallaði sér útaf í rúmið. Hann var ekki búinn að opna bókina, þegar það, sem fyrst kom af kirkjufólkinu, gekk ívrir gluggann. Stúlkurnar fóru í eldhúsið, þar sem þær fengu að dóta sig til. Það stóðu opnar hurðir eftir þær nt. Hann heyrði, að karlmennirnir fóru úr utan- yfirjökkunum fram á ganginum og hengdu þá á uglurnar og færðu sig aftur fram að þröskuldin- um, þar sem þeir voru lengi að bisa við að ná af sér frosnum gúmmístígvélunum, er þeir börðu síðan harkalega við dyrastafinn til að ná úr þeim snjónum, er komið hafði oní þau á göngunni. Hann vissi, að þeir höfðu ekki haft með sér hux- ur eins og á sumrin, þegar þeir komu ríðandi og höfðu skipti í sólskini sunnan undir húsvegg, heldur létu reiðbuxurnar duga gyrtar ofan í mó- rauða ullarsokka með fagurlega útprjónaðri fit. Unglingurinn fylgdist óglöggt með orðræðum fólksins, eftir að hann opnaði bókina. Karlmenn-

x

Alþýðumaðurinn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Alþýðumaðurinn
https://timarit.is/publication/597

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.