Hlín - 01.01.1923, Page 27

HUn
25
reistar á grundvelli rjettlætis og mannkærleika, og að
brotið hefir verið á móti hinu alviturlega boðorði: »1
sveita þíns andlitis skaltu þíns brauðs neyta?« Megin
þorrinn hefir að vísu sveist fram yfir það, er ætla mætti
að þurft hefði, til þess að vinna fyrir skornum skamti
og þröngum lífskjörum. Fáir menn tiltölulega hafa aftur
á móti sveist við þá iðju að eyða í munaði og óhófi
auðæfum veraldarinnar. Fullyrða má, að hvorugt sje í
samræmi við tilgang boðorðsgjafarans.
Stóriðnaðinum hefir fylgt upplausn heimilanna. Miilj-
ónir karla og kvenna ala mestan aldur sinn i verksmiðj-
um við einhæfa vinnu, í óhollu lofti og misjöfnum fje-
lagsskap. Hugurinn kreppist og myrkvast. Höndin verður
óþjál til breytilegra vinnubragða og heimilisböndin rakna
upp og slitna. Á heimilunum er ekki lifað og starfað,
þar er aðeins hvílst eða þjáðst. Úr lífi þessa verksmiðju-
iyðs er numin sú nautn, sem því fylgir að sjá handbragð
fjölskyldunnar og heimilisfólksins á gróandi reit heimilis-
ins, þar sem hvert dagsverk er lagt við annað, þar sem
hugur fylgir hug ög hönd styður hönd, við að byggja
upp híbýlaprýði, heimilisauð og heimilisánægju.
Við íslendingar höfum haft lítið af stóriðjunni að segja
alt að þessu. En þó hefir hjer á landi verið fniklu meira
unnið að iðnaði en nú gerist. Á hverju heimili í sveitum
landsins hafa margar hendur verið sístarfandi að íram
leiðslu tóvöru öld eftir öld. Með ófullkomnum verkfær
um hefir þjóðin unnið ull í vaðmál i svo stórum stil, að
sú vara var, um langt skeið, gjaldmiðill þjóðarinnar og
verðmælir. Við getum hugsað okkur fólksmargt heimili,
þar sem kambar og rokkar ganga fram í vökulok. Hönd
in vinnur og ávöxtur iðjunnar vex meðan hugatjn dreym
ír inn í æfintýraheima sagnanna við rímnakveðskap eða
sögulestur. Og við getum skilið, að sú iðjusemi og þeir
heimilishættir hafa skapað fastlyndi, heimilistrygð og átt
hagafestu. Aldrei verður til fulls inetið menningargildi