Dvöl - 17.02.1935, Blaðsíða 9

17. febr. 1935
D V
Ö L
S
og þokan rayndast. Ef nú elek-
tróna fer í gegn um þessa þoku,
þá skilur hún eftir, aðeina augna-
blik, örsmáa dropa á leið sinni. En
þótt þessi dropamyndun sé ekki
sjáanleg með berum augum, þá
nær hið næma auga ljósmynda-
vélarinnar henni. Þar með er
hreyflng elektrónunnar sýnd. Sá
sem gerði tilraunina tók fyrst
engisprettu, svo frosk og loks mús,
og lét í lokaðan klefa, sem var í
sambandi við þokuáhaldið. Hann
var tilbúinn að framleiða þokuna
og taka myndir á því augnabliki
8em dýrið virtist deyja. Hann
bjóst við að finna á myndunum
rnerki eftir elektrónur. En það sem
hann uppgötvaði var miklu merki-
legra. Fimmtíu tilraunir voru gerð-
ar. í 26 tilfellum kom í ljós að
dýrið var lifandi ennþá, og þá
8ýndu sig heldur engin merki eft-
ir elektrónur. í 10 tilfellum sýndi
sig ekkert, þótt dýrið reyndist
eigi að síður vera dautt. En í 14
tilfellum kom nokkuð óvænt í ljós
þegar ljósmyndirnar voru i’ram
kallaðar. í þokunni fyrir ofan þann
stað, sem dýrið lá sást móta fyrir
öfugri mynd al' dýrinu. Útilokað
var að þetta gæti hafa verið
endurspeglun, og því hélt sá því
fram, sem gjörði tilraunina, að
þetta væri myndin af þeim elek-
frónum, sem héldu saman lífs-
oiagni líkaman8 á meðan hann var
iifandi, en sem svo skyndilega
hafa orðið lausai-. Aðeins augua
héldu þær sama formi iunbyrðis,
og þær höfðu á meðan þær voru
í sambandi við þá frumhluta, sem
líkaminn er byggður af, áður ep
þær yfirgáfu þá alvegi, Þessir frum-
hlutar voru nú búnir að missa raf-
hleðslu sína, og þess vegna komn-
ir í það ástand og efnabreytingar,
sem dauðinn óhjákvæmilega hefir
í för með sér og kallast rotnun.
Breyttir tímar.
Fyrir nokkrum árum myndi hafa
verið miklu erfiðara að reikna
með þessum möguleika, eða halda
fram þessum merkilegu ljósmynd-
um, sem sönnunum. Menn héldu
nefnilega að alheimur væri byggð-
ur upp af aðeins tveim frumhlut-.
um: Elektrónum og prótónum* og
allir hlutir væru gerðir úr þessu
tvennu, og ekki neinu öðru. Að allt
væri elektrónur og protónar. Þetta
var ákveðið, þótt því væri nú allt-
af haldið fram, að fyrirbrigði eins
og ljós og rafsegulmagn gætu ekki
fallið inn í þessa kenningu. En nú
á síðastliðnum tveimur árum hafa
menn auk elektróna og prótóna
fuudið svonefndar positrónur, nev-
' Prótónar eru vatnsefniskjaniar, hlaðn-
ir positivu ral'mag'ni. Allt efni inniheldur
protóna, því livert atom (eind) er proton,
sem er umkringdur af fletrí eða færri
elektrónum, sem ganga í kringum prot-
óninn eftir vissum brauturn, eins og plán-
etur í kringum sól. Sjálfur kjarninn og
elektrónurnar eru eins í öllum efnum, en
rafhleösla ktarnans og fjöldi elektrónanna
er mismunandi. og þar af kemur mis-
muuur efnauna. Þýð.