Melkorka - 01.03.1960, Blaðsíða 11

Katrin
Pálsdóttir
formaður
Mæðrafél.
tilgangur þess að berjast fyrir hækkuðu
kaupgjaldi verkakvenna. Fyrsti formaður
félagsins var jónína Jónatansdóttir.
19. júní 1915 fá konur kosningarétt með
skilyrðum, en með fullveldis-stjórnar-
skránni 1918 hlutu þær kosningarétt og
kjörgengi með sama rétti og karlar. Konur
gerðu 19. júní að almennum kvennadegi og
til að sýna þakklæti sitt vegna þessa merka
áfanga hófu þær að safna fé í Landsspítala-
sjóð. Frú Bríet bar fram þá tillögu að kon-
ur stofnuðu heldur sjóð til að styrkja ungar
stúlkur til náms, og auka á þann hátt áhrif
kvenna á þjóðmálin, landspítala ætti að
reisa fyrir sameiginlegt fé úr landssjóði og
konur að hafa álnif á gang málsins á Al-
þingi. Þessi tillaga Bríetar bar vott um liina
miklu framsýni hennar, en var of róttæk til
þess að hún næði meirihluta.
1916 var Alþýðusamband íslands stofnað
og er þar með brotið blað í baráttusögu
hinna róttækari afla í þjóðfélaginu. Stuðl-
aði sambandið mjög að því að vekja fólk
um allt Land til baráttu fyrir réttindum sín-
um. Senn líður að því að aflétt sé hinni
aldalöngu félagslegu kúgun og einangrun
íslenzkra kvenna. Súrdeigið í baráttu
kvennanna fyrir mannréttindum var þó
Kvenréttindafélagið og út frá því hafa
mörg sérfélög og samtök verið stofnnð svo
sem Verkakvennafélagið Framsókn, Barna-
leikvallastarfsemi, Vinnumiðlunarstöð
kvenna, Mæðrastyrksnefnd, Mæðrafélagið
og Menningar- og minningarsjóður
kvenna. Ffinar víðsýnu og framfarasinnuðu
mæðgur, frú Bríet Bjarnhéðinsdóttir og
Laufey Valdimarsdóttir, sem tók við for-
ustu Kvenréttindafélagsins eftir rnóður
sína, bera ægishjálm yfir konur þær er
unnu að félagsmálaumbótum á þessum
tíma. Sjálf stofnaði Laufey Kvenstúdenta-
félag íslands og A.S.B. og var fyrsti formað-
ur beggja félaganna. Þessi glæsilega
menntakona barðist alla ævi fyrir bættum
kjörum hinna smæstu og verst settu í þjóð-
félaginu. 21. maí 1917 var svo Bandalag
kvenna stofnað og var tilgangur bandalags-
ins að sameina konur um allt land um
framfaramál jþóðfélagsins.
Eftir að konur fá jafnan kosningarétt við
karla 1918, taka þær að skiptast í pólitíska
flokka. Þó verður að segja, að konur hafa
því miður ekki haft sig nægilega í frammi í
hinum ýmsu pólitísku flokkum og áhrif
þeirra á þjóðmálin farið eftir því.
1919 var borið fram á Alþingi frumvarp
til laga um stofnun og slit hjúskapar, um
afstöðu foreldra til óskilgetinna barna. Var
málinu frestað en tekið upp síðar og varð
úr sifjalöggjöfin frá 1922.
Eftir heimsstyrjöldina fyrri gerðu konur
um heim allan róttækari kröfur. Þær liöfðu
meðan styrjöldin geisaði gegnt ábyrgðar-
störfum og sýnt hæfileika sína í verki, og
nú verða konur æ hlutgengari á hinum al-
menna vinnumarkaði. Eftir heimsstyrjöld-
ina fyrri hættu konur almennt að líta á
kosningaréttinn sem takmark, en fara að
líta á hann sem tæki til að komast inn á öll
svið þjóðfélagsins. Þær keppa að því að hafa
áhrif á löggjafarvaldið. Þessi hreyfing úti í
heimi hefur sín áhrif hér á landi sem ann-
arsstaðar, öld félagshyggjunnar er hafin og
konur sækja fram til betri kjara, krefjast
jafnréttis í launagreiðslu. Þær standa vörð
MELKORKA
n