Heilbrigðismál - 01.03.1992, Blaðsíða 15

HEILBRICÐISMÁL / Tómas Jónasson
það veganesti sem veita muni
þeim farsæld og hamingju, hlýtur
það að fela í sér að foreldrar þurfi
að gefa mikið af sér. Og þar er ekki
einvörðungu um það að ræða að
kenna þeim hitt og þetta um efna-
hagsleg gildi. Foreldrar verða að
gefa af sér bæði vitsmunalega og
Börn hafa rnikla þörf fyrir samneyti
við þá sem eldri eru. Við eigurn að
hlusta á börnin, reyna að læra af
þeim og segja þeim sannleikann á
þann hátt að þau skilji hann.
Þannig getum við auðveldaö þeim
að kornast yfir áföll.
tilfinningalega og umfram allt að
hafa tíma til’að sinna uppeldinu.
Eg tel að við feður séum sérstak-
lega sekir um vanrækslu á þessu
sviði. Konum hefur verið - hvort
sem þeim líkar betur eða ver - ætl-
að að sjá um uppeldis- og fræðslu-
mál í okkar þjóðfélagi í mjög ríkum
mæli.
Uppeldi krefst þolinmæði. Upp-
alendur verða að geta tekið í taum-
ana þegar börnin ganga of langt.
En uppeldi felst ekki einvörðungu
f því að gefa heldur líka að þiggja.
Börnin geta gefið okkur svo mikið,
ef við gefum þeim forsendur og ef
við leyfum þeim að móta okkur.
Börn leita til foreldra sinna með
spurningar um allt á milli hirnins
og jarðar. Surnar þessara spurn-
inga eru auðveldar viðureignar,
aðrar mun erfiðari. Foreldrar geta
ekki vænst þess að geta svarað öll-
um spurningum barna sinna varð-
andi líf og dauða. Leyfist mér sem
foreldri að standa máttvana gagn-
vart barninu mínu og segja: „Ég
skil þetta ekki. Eg hef ekki fund-
ið neitt svar við þessari spurn-
ingu?" Leyfist mér að gráta með
barninu mínu vegna þess að veru-
leiki þessa lífs er mér tímabundið
erfiður viðureignar? Jú, svo lengi
sem ég ætlast ekki til þess að við
skiptum um hlutverk. Sem fullorð-
inn einstaklingur og foreldri, ber
ég ábyrgð umfram barnið. Barnið á
ekki að bera ábyrgð á mér. En ég
tel að í því liggi rnikil meinsemd í
okkar þjóðfélagi að lokað sé á til-
finningar og umræða um þær leyf-
ist ekki. Fyrir mér er það ekki
ábyrg afstaða foreldris að loka fyr-
ir eigin tilfinningar og vera ekki til
reiðu fyrir barnið sitt, tilfinninga-
lega, þegar áföll lífsins dynja
yfir.
Börnin læra af okkur hvað er
leyfilegt og hvað ekki. Er leyfilegt
að vita ekki hvers vegna við verð-
um fyrir áföllum í lífinu? Er allt í
lagi með mig þótt mér líði öðru vísi
en þér? Má barnið leika sér þótt
hinir fullorðnu gráti? Auðvitað. En
einhver verður að segja hvað má
og hvað má ekki. Best er að það sé
ábyrg manneskja. Manneskja sem
hefur hugleitt hvað eigi að kenna
börnum. Manneskja sem er þess
meðvituð að hann/hún veit ekki öll
svör og getur jafnframt tekið á
móti vísdómi barnanna. Mann-
eskja sem hlustar. Manneskja sem
líkist mér og þér.
Bragi Skúlason er sjiíkrahúsprestur
Ríkisspítala. Hann hefur nýlega gefiö
út bók: Von. Bók um viðbrögö viö
missi.
HEILBRIGÐISMÁL 1/1992 15