Samtíðin - 01.09.1935, Síða 6

4
samtíðin
LOKAÐ LAND
Með landnámi og byggingu íslands
var unnið eitt hið mesta afrek, sem
sögur fara af á Norðurlöndum. Hóp-
ar manna tóku sig upp úr átthögum
sínum og fluttust búferlum yfir reg-
inhaf til nýfundins eylands langt frá
öðrum löndum. Hér var skorið á öll
bönd, allar þær römmu taugar, er
tengdu þetta fólk við ættlandið fagra,
Noreg, og þeyst út á hafið á opnum
fleytum. Bak við þetta dæmafáa til-
tæki hljóta að liggja miklar orsakir.
Um þær eru menn ekki á eitt sáttir.
En hitt er víst, að útflytjendunum
var það full alvara að fara hingað,
hvað sem hver segði. Þeir létu það
ekki á sig fá, þó að fyrirheitna landið
hefði hlotið kuldalegt nafn eða nöfn
og dómar manna um það væru mis-
jafnir. Þeir námu landið, stofnsettu
þar nýtt ríki, urðu að nýrri þjóð og
sköpuðu smám saman glæsilegri bók-
mentir en nokkur önnur germönsk
þjóð.
Slík afrek gerast ekki nema endr-
um og eins í sögu mannkynsins. Síð-
an ísland bygðist eru nú liðin rúm-
lega 1000 ár, en aldrei hefir fremur
en nú verið ástæða til að minnast
frumbyggja landsins með þakklæti.
Nú höfum vér loks hlotið þá aðstöðu,
að vér getum þakkað landnámsmönn-
um íslands fyrir það, að þeir skyldu
hafa djörfung til að skapa okkur til-
veru einmitt hér á eyjunni fögru við
ysta haf.
ísland er gagnauðugt land frá nátt-
úrunnar hendi og bíður eftir verk-
legum framkvæmdum á nálega öllum
sviðum. Hér við land eru ein hin auð-
ugustu fiskimið í víðri veröld. Víða á
landi voru eru grösug láglendi með
ágætum ræktunarskilyrðum. Þá eru
hér og vellandi hverir með ótæmandi
hitagjafa, fjöldamargir fagrir o g
orkuríkir fossar, sem aðrar þjóðir
mundu vilja gefa offjár fyrir að eiga,
og náttúrufegurð meiri og margvís-
legri en víðast hvar annars staðar.
Það er því engin furða, þó að útlend-
ingar hafi litið land vort girndaraug-
um frá fyrstu tíð og geri það enn.
En þrátt fyrir öll hin margvíslegu
gæði lands vors, er saga íslensku þjóð-
arinnar ömurleg harmsaga og á tíma-
bilum hin ægilegasta hungurbarátta.
Og menn hafa jafnvel látið sér þau
orð um munn fara, að eitt hið mesta
þrekvirki íslendinga hafi verið í því
fólgið, að þeir hafa megnað að halda
í sér líftórunni fram á þennan dag.
Örlög íslendinga hafa jafnan verið
mjög háð samgöngunum við útlönd
eða siglingum milli íslands og ann-
ara landa. Nátengd þessu er verslun
vor við aðrar þjóðir. Þetta hefir út-
lendingum löngum verið ljóst og ljós-
ara miklu en oss. Með Gamla sátt-
mála tók Noregskonungur siglinga-
mál vor í sínar hendur og þar með
íslandsverslunina til ráðstöfunar eins
og hún lagði sig, og hefði sú ráðstöf-