Fréttablaðið - 27.07.2010, Blaðsíða 10

10 27. júlí 2010 ÞRIÐJUDAGUR
0 kr.
Eftirstöðvum dreift á
allt að 12 mánuði.*
1.000 kr. inneign á
mán. í 12 mán. fylgir.
Staðgreitt: 24.000 kr.
Símalán – útborgun:
LG VIEWTY
Frábær 3G sími með stórum snertiskjá, flottri
5MP myndavél, tónlistarspilara og FM útvarpi.
*
Ef
g
re
itt
e
r
m
eð
k
re
di
tk
or
ti
er
h
æ
gt
a
ð
dr
ei
fa
e
ft
ir
st
öð
vu
nu
m
v
ax
ta
la
us
t
á
al
lt
að
1
2
m
án
uð
i.
G
re
ið
sl
ug
ja
ld
e
r
25
0
kr
./
m
án
.
0 kr.
Eftirstöðvum dreift á
allt að 12 mánuði.*
1.000 kr. inneign á
mán. í 12 mán. fylgir.
Staðgreitt: 13.900 kr.
Símalán – útborgun:
HUAWEI U1251
Ódýrasti 3G síminn með öllu sem þú þarft.
Styður m.a. 3G langdrægt kerfi.
3G
Báðir símarnir
styðja 3GL
Báðum
símum fylgir
12.000 KR.
INNEIGN
yfir árið!
E
N
N
E
M
M
/
S
ÍA
/
N
M
4
2
5
9
5
FRÉTTASKÝRING: Hvað segja skjölin á Wikileaks um stríðið í Afganistan?
WikiLeaks birti um helgina
yfir 90 þúsund leyniskjöl
frá her bandamanna í
Afganistan. Stærsti leki í
sögu bandaríska hersins.
Skjölin sýna skeytingarleysi
gagnvart óbreyttum borg-
urum. Fjölda alvarlegra
tilvika hefur verið haldið
leyndum fyrir fjölmiðlum.
„Skjölin sýna hið sanna eðli þessa
stríðs og almenningur í Afganist-
an og öðrum löndum getur séð
hvað er í raun og veru á seyði og
gripið til aðgerða til að
taka á vandanum.“ Þetta
sagði Julian Assange,
stofnandi WikiLeaks, í
samtali við breska blað-
ið The Guardian. Skjölin
sem hann vísar til voru
yfir 90 þúsund skjöl frá
innrásarliðinu í Afgan-
istan sem birt voru á
upplýsingasíðunni um
helgina.
Í skjölunum er gang-
ur stríðsins í Afganistan
rakinn, árás fyrir árás,
frá árinu 2004 til ársins
2009. Sum þeirra tilvika
sem þar eru tíunduð voru
þekkt, en oftar en ekki
hafði herinn lagt fram
rangar upplýsingar um
eðli þeirra. Fjölda tilvika var síðan
haldið leyndum, oft þegar fjöldi
óbreyttra borgara lá í valnum.
Leynidauðasveitir
Meðal þess sem lesa má úr skjöl-
unum er tilvist sérsveitar (Task
Force) 373, svörtu sveitarinnar.
Hana skipa hermenn úr úrvals-
sveitum Natóliðsins og þeirra
hlutverk er að elta uppi menn og
handtaka eða taka af lífi án dóms
og laga. Sveitin starfar eftir lista
(e. the joint priotorised effect list)
með yfir 2.000 nöfnum manna sem
sagðir eru háttsettir talibanar eða
al Kaída-liðar.
Um 200 manns á listanum voru í
haldi í Bagram, en í fjölda tilvika
hefur sveitin einfaldlega tekið við-
komandi af lífi þar sem þeir fund-
ust. Mörg tilvik sýna að óbreyttir
borgarar hafa fallið í slíkum árás-
um; menn, konur og börn.
Eitt tilvik, í júní 2007, sýnir
vel vinnubrögð sveit-
arinnar. Hún var á leið
að handtaka eða drepa
Qarl Ur-Rahman, liðs-
foringja talibana, nærri
Jalalabad. Þegar þeir
nálguðust skotmark-
ið lýsti einhver með
kastara í átt að sveit-
inni. Skotbardagi hófst
og sveitin kallaði eftir
aðstoð og sprengjunum
rigndi yfir svæðið.
Eftir á kom í ljós að
dauðasveitin hafði rek-
ist á afganska lögreglu-
menn í eftirlitsferð,
drepið sjö þeirra og
sært fjóra.
Ljóst er að aftaka án
dóms og laga og varð-
hald um langa hríð án ákæru
stangast á við alþjóðalög. Fulltrúi
Sameinuðu þjóðanna í mannrétt-
indamálum, Philip Alston, rann-
sakaði orðróm um dauðasveit-
ir í Afganistan í maí 2008. Hann
gagnrýndi upplýsingaleysi innrás-
arliðsins og sagði að Afganar sem
reyndu að komast að afdrifum ást-
vina sinna kæmu oftast að tómum
kofunum þar.
Skjóta fyrst, spyrja svo
Fréttir hafa borist af tilvikum þar
sem óbreyttir borgarar hafa látið
lífið í loftárásum Natóliða. Upp og
ofan er hvort slíkt hefur fengist
staðfest og þegar það hefur gerst
er ítrekað að um einangruð tilfelli
mistaka sé að ræða.
Skjölin sýna, svo ekki verð-
ur um villst, að innrásarliðið
heldur ekki í heiðri þá reglu að
kanna hver viðkomandi er áður
en hleypt er af byssu. Oftar en
ekki virðast menn skjóta fyrst
og spyrja svo.
Þannig eru tiltekin tvö tilvik
um árás á rútu, Frakkar skutu
á rútu fulla af börnum og særðu
fjölda þeirra og Bandaríkjamenn
Skeytingarleysi um líf almennings
LEITAÐ Á ÞORPSBÚA Bandarískur hermaður leitar á heimamanni, hvort hann feli eitthvað sem er hermanninum hættulegt. Yfir
100 tilvik eru skráð í skjölunum þar sem taugatrekktir hermenn hafa skotið á óbreytta borgara sem hafa ekki sýnt nægilega
lipurð við slíkar aðstæður. Stundum er tungumálatregðu um að kenna. FRÉTTABLAÐIÐ/AP
þúsund leyni-
skjöl frá her
bandamanna
í Afganistan
hafa verið birt
á vefsíðunni
Wikileaks.
90